Bạn có biết rằng chỉ một hành động tưởng chừng nhỏ nhặt như tự ý vào nhà hàng xóm mà không được phép có thể kéo theo hậu quả hình sự nghiêm trọng? Nhiều người chưa hiểu pháp luật đã vô tình vi phạm, rơi vào rắc rối không đáng có. Để bảo vệ quyền lợi và giảm thiểu rủi ro, việc nhờ đến luật sư hình sự giỏi, uy tín ở Thành phố Hồ Chí Minh là lựa chọn đúng đắn. Tại Hãng Luật Anh Đào và Cộng Sự, đội ngũ chuyên gia luôn sẵn sàng tư vấn và hướng dẫn khách hàng xử lý các tình huống liên quan đến xâm phạm chỗ ở hợp pháp.
1. Khái niệm hành vi xâm phạm chỗ ở
Hành vi xâm phạm chỗ ở của người khác bao gồm mọi hành vi can thiệp trái pháp luật vào chỗ ở hợp pháp của người khác, gây ảnh hưởng đến quyền sử dụng, quản lý và bảo vệ tài sản, quyền riêng tư của chủ nhà. Theo Điều 158 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025):
“…
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây xâm phạm chỗ ở của người khác, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác;
b) Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, gây sức ép về tinh thần hoặc thủ đoạn trái pháp luật khác buộc người khác phải rời khỏi chỗ ở hợp pháp của họ;
c) Dùng mọi thủ đoạn trái pháp luật nhằm chiếm, giữ chỗ ở hoặc cản trở trái phép, không cho người đang ở hoặc quản lý hợp pháp chỗ ở được vào chỗ ở của họ;
d) Tự ý xâm nhập chỗ ở của người khác mà không được sự đồng ý của chủ nhà hoặc người quản lý hợp pháp.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Có tổ chức;
b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
c) Phạm tội 02 lần trở lên;
d) Làm người bị xâm phạm chỗ ở tự sát;
đ) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
…”
Như vậy, hành vi tự ý xâm nhập, chiếm giữ hoặc cản trở người khác tại chỗ ở hợp pháp đều được pháp luật coi là xâm phạm chỗ ở, và có thể bị xử lý hình sự nếu vi phạm.
2. Khi nào hành vi này bị coi là phạm tội
Không phải mọi hành vi xâm nhập chỗ ở người khác đều bị coi là tội phạm, pháp luật phân biệt dựa trên mức độ, mục đích và hậu quả của hành vi. Hành vi sẽ bị xử lý hình sự khi:
- Có yếu tố trái pháp luật rõ ràng: tự ý vào nhà, chiếm giữ hoặc cản trở quyền sử dụng chỗ ở hợp pháp mà không có sự đồng ý của chủ nhà.
- Gây ra hậu quả nhất định: như làm chủ nhà hoặc người quản lý sợ hãi, chịu áp lực tinh thần, mất quyền kiểm soát tài sản hoặc bị buộc rời khỏi chỗ ở hợp pháp.
- Tính chất nguy hiểm và mức độ lặp lại: hành vi có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn, phạm nhiều lần hoặc gây hậu quả nghiêm trọng như tự sát của nạn nhân, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự.
Khi thỏa mãn các yếu tố trên, hành vi sẽ bị coi là tội xâm phạm chỗ ở của người khác, có thể bị xử lý theo khung hình phạt từ 3 tháng đến 5 năm tù, đồng thời có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1 đến 5 năm.
3. Hậu quả pháp lý và trách nhiệm
Hành vi tự ý vào nhà hàng xóm mà không được phép nếu bị xác định là xâm phạm chỗ ở của người khác sẽ phải chịu các hình phạt theo mức độ vi phạm:
Hình phạt chính:
- Cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm đối với hành vi cơ bản.
- Phạt tù từ 1 đến 5 năm nếu hành vi có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn, phạm nhiều lần, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng như tự sát của nạn nhân, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự.
Hình phạt bổ sung: có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.
Trách nhiệm dân sự: nếu gây thiệt hại về tài sản, tinh thần cho chủ nhà, người vi phạm còn phải bồi thường đầy đủ theo quy định pháp luật.
Như vậy, hành vi tưởng chừng nhỏ nhặt cũng có thể kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng, làm ảnh hưởng lâu dài đến quyền lợi và uy tín cá nhân.
4. Cách xử lý và phòng tránh rủi ro
Để tránh rơi vào rắc rối pháp lý, người dân cần lưu ý:
- Không tự ý vào nhà hàng xóm: kể cả vì tò mò, tranh chấp hay muốn kiểm tra, phải tôn trọng quyền sở hữu và quyền quản lý hợp pháp của người khác.
- Giải quyết qua cơ quan chức năng: nếu xảy ra tranh chấp hoặc nghi ngờ vi phạm pháp luật, hãy báo ngay cho công an, tòa án hoặc hòa giải địa phương.
- Nhờ tư vấn luật sư: trong trường hợp bị cáo buộc, việc tìm đến luật sư hình sự giỏi sẽ giúp bạn hiểu rõ quyền lợi, phân tích mức độ vi phạm và bào chữa để giảm nhẹ hình phạt.
- Ghi nhận và lưu giữ chứng cứ: nếu bị xâm phạm chỗ ở, hãy lập biên bản, chụp ảnh, quay video để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Thực hiện các bước trên giúp bạn phòng tránh rủi ro pháp lý, đồng thời đảm bảo quyền lợi cá nhân và tránh những tranh chấp không đáng có.
Hành vi tự ý vào nhà hàng xóm mà không được phép không chỉ vi phạm quyền riêng tư và tài sản của người khác mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bị xử lý hình sự theo Điều 158 Bộ luật Hình sự. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và hạn chế rủi ro, việc nhờ đến luật sư hình sự giỏi là lựa chọn thông minh, giúp phân tích mức độ vi phạm, đưa ra giải pháp pháp lý phù hợp và bào chữa hiệu quả khi cần thiết. Luôn tuân thủ pháp luật, tôn trọng quyền sở hữu và xử lý tranh chấp qua cơ quan chức năng là cách tốt nhất để tránh những hậu quả không đáng có.
