Bạn có biết rằng chỉ cần 0,1 gam heroin trong túi áo cũng đủ khiến một người đối mặt với án tù nhiều năm? Không ít vụ án thực tế cho thấy, nhiều người tưởng rằng “ít ma túy thì chỉ bị phạt hành chính”, nhưng sự thật pháp luật hình sự quy định rất nghiêm khắc. Vậy tàng trữ ma túy bao nhiêu gam thì bị xử lý hình sự và khung hình phạt cụ thể ra sao?
Trong bối cảnh đó, việc hiểu rõ quy định của Bộ luật Hình sự không chỉ giúp bạn phòng tránh rủi ro pháp lý mà còn là “cứu cánh” nếu chẳng may vướng vào vòng lao lý. Đây cũng là lý do nhiều người tìm đến luật sư hình sự uy tín tại Hãng luật Anh Đào và Cộng sự để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong các vụ án ma túy vốn đầy phức tạp.
1. Khái quát về tội tàng trữ ma túy
Theo quy định của pháp luật hình sự, tàng trữ trái phép chất ma túy là hành vi cất giữ, cất giấu bất hợp pháp chất ma túy ở bất kỳ nơi nào (trong người, trong nhà, ngoài vườn, phương tiện, đồ vật…) mà không nhằm mục đích mua bán, vận chuyển hoặc sản xuất trái phép chất ma túy. Đây là hành vi đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trực tiếp đến chế độ quản lý độc quyền của Nhà nước đối với các chất ma túy, đe dọa trật tự, an toàn xã hội và sức khỏe cộng đồng.
Điều 249 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) quy định rõ:
“…
1. Người nào tàng trữ trái phép chất ma túy mà không nhằm mục đích mua bán, vận chuyển, sản xuất trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 05 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc một trong các tội quy định tại các điều 248, 250, 251, 252 và 256a của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
b) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 gam đến dưới 500 gam;
c) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 0,1 gam đến dưới 05 gam;
d) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 10 kilôgam;
đ) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 05 kilôgam đến dưới 50 kilôgam;
e) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 10 kilôgam;
g) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 01 gam đến dưới 20 gam;
h) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 10 mililít đến dưới 100 mililít;
i) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm b đến điểm h khoản này.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Phạm tội 02 lần trở lên;
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
đ) Sử dụng người dưới 16 tuổi vào việc phạm tội;
e) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam;
g) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam;
h) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 25 kilôgam;
i) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 200 kilôgam;
k) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 10 kilôgam đến dưới 50 kilôgam;
l) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam;
m) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 250 mililít;
n) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm e đến điểm m khoản này;
o) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam;
b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam;
c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng từ 25 kilôgam đến dưới 75 kilôgam
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng từ 200 kilôgam đến dưới 600 kilôgam;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng từ 50 kilôgam đến dưới 150 kilôgam;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 250 mililít đến dưới 750 mililít;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;
b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên;
c) Lá cây côca; lá khát (lá cây Catha edulis); lá, rễ, thân, cành, hoa, quả của cây cần sa hoặc bộ phận của cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định có khối lượng 75 kilôgam trở lên;
d) Quả thuốc phiện khô có khối lượng 600 kilôgam trở lên;
đ) Quả thuốc phiện tươi có khối lượng 150 kilôgam trở lên;
e) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;
g) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;
h) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm g khoản này.
5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
…”
Như vậy, chỉ cần có hành vi tàng trữ ma túy trái phép với định lượng tối thiểu theo luật, người vi phạm đã có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, với khung hình phạt thấp nhất từ 03 năm đến 05 năm tù. Khối lượng ma túy càng lớn, mức hình phạt càng nặng, có thể lên đến 20 năm tù hoặc tù chung thân.
2. Quy định cụ thể về khối lượng ma túy
Pháp luật hình sự quy định rất chi tiết về định lượng chất ma túy làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi tàng trữ. Căn cứ Điều 249 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025), mức khối lượng được chia thành các ngưỡng khác nhau, tương ứng với khung hình phạt tăng dần:
- Nhóm ma túy đặc biệt nguy hiểm như: Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA, XLR-11: Từ 0,1 gam trở lên đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm; nếu từ 100 gam trở lên có thể bị phạt đến 20 năm tù hoặc tù chung thân.
- Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa, cao côca: Từ 01 gam trở lên đã bị xử lý hình sự; từ 05 kilôgam trở lên thuộc khung hình phạt cao nhất.
- Cần sa, lá côca, lá khát (Catha edulis) và bộ phận cây có chứa chất ma túy: Từ 01 kilôgam trở lên là đã phạm tội; nếu từ 75 kilôgam trở lên thì có thể đối mặt với mức án 15–20 năm hoặc tù chung thân.
- Quả thuốc phiện: Từ 01 kilôgam quả tươi hoặc 05 kilôgam quả khô đã bị truy cứu; số lượng càng lớn mức án càng nặng, từ 15–20 năm tù khi khối lượng từ 150–600 kilôgam trở lên.
- Các chất ma túy khác: Nếu ở thể rắn từ 01 gam trở lên hoặc ở thể lỏng từ 10 ml trở lên đều bị xử lý hình sự; trường hợp từ 300 gam thể rắn hoặc 750 ml thể lỏng trở lên sẽ bị áp dụng khung hình phạt cao nhất.
Có thể thấy, dù với khối lượng rất nhỏ (chỉ 0,1 gam heroin hay 1 gam nhựa thuốc phiện), hành vi tàng trữ trái phép cũng đã đủ yếu tố để bị khởi tố. Đây là căn cứ pháp lý khẳng định sự nghiêm khắc của Nhà nước trong phòng, chống ma túy.
3. Tội tàng trữ ma túy bao nhiêu gam thì bị xử lý hình sự?
Điều 249 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) quy định rất cụ thể về định lượng ma túy làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo đó, chỉ cần người có hành vi cất giữ, giấu giữ chất ma túy trái phép với khối lượng đạt mức tối thiểu do luật định, thì sẽ bị khởi tố và xét xử hình sự, không phụ thuộc vào việc có mục đích sử dụng hay không.
- Với các chất ma túy nguy hiểm nhất như Heroin, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, Ketamine, Fentanyl, MDMA, XLR-11, chỉ cần 0,1 gam trở lên đã đủ yếu tố để bị truy cứu hình sự.
- Với nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca, mức tối thiểu là 01 gam trở lên.
- Với cần sa, lá côca, lá khát và các bộ phận cây có chứa chất ma túy, mức tối thiểu để bị xử lý là 01 kilôgam trở lên.
- Với quả thuốc phiện, nếu là quả khô thì từ 05 kilôgam, còn quả tươi từ 01 kilôgam.
- Đối với các chất ma túy khác, ở thể rắn từ 01 gam trở lên và ở thể lỏng từ 10 ml trở lên cũng đã đủ căn cứ để bị khởi tố.
Như vậy, chỉ một lượng rất nhỏ ma túy, ví dụ 0,1 gam heroin, cũng khiến người tàng trữ có thể phải đối mặt với mức án tù từ 03 đến 05 năm theo khung hình phạt cơ bản. Khối lượng càng lớn, khung hình phạt càng tăng nặng, có thể lên đến 20 năm tù hoặc tù chung thân.
Có thể thấy, chỉ với một lượng rất nhỏ ma túy như 0,1 gam heroin hoặc methamphetamine, người tàng trữ đã có thể bị xử lý hình sự với mức phạt tù từ 03 năm trở lên. Điều này cho thấy pháp luật quy định rất nghiêm khắc nhằm ngăn chặn, răn đe tội phạm ma túy. Trong thực tế, mỗi vụ án đều có những tình tiết phức tạp liên quan đến mục đích, hoàn cảnh phạm tội, thậm chí cả sai sót trong quá trình tố tụng. Do đó, khi không may vướng vào vòng lao lý, việc tìm đến luật sư hình sự giỏi bào chữa là giải pháp quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và được xem xét các tình tiết giảm nhẹ tối đa theo quy định pháp luật.
