Bạn có biết rằng chỉ một cái tát, một cú đấm trong lúc nóng giận… cũng có thể khiến bạn đối diện với mức án lên tới 20 năm tù hoặc tù chung thân? Nghe có vẻ khó tin, nhưng đó chính là quy định pháp luật về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025).
Hành vi này lại để lại hậu quả nghiêm trọng, xâm phạm trực tiếp quyền bất khả xâm phạm về sức khỏe, thân thể của con người một trong những quyền cơ bản được pháp luật bảo vệ. Chính vì vậy, việc hiểu rõ quy định pháp luật về tội danh này là vô cùng quan trọng để mỗi cá nhân có ý thức phòng tránh và bảo vệ mình trước vòng lao lý. Trong bài viết dưới đây, Hãng luật Anh Đào và Cộng sự sẽ cùng bạn phân tích chi tiết quy định của pháp luật về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, từ khái niệm, dấu hiệu cấu thành đến các khung hình phạt, cũng như ý nghĩa thực tiễn trong việc ngăn chặn loại tội phạm này.
1. Khái niệm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Theo quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025):
“…
Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
…”
Từ quy định trên, có thể hiểu rằng: tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác là hành vi của một người bằng ý chí chủ quan, có mục đích hoặc chấp nhận việc làm người khác bị thương, bị tổn hại sức khỏe, xâm phạm trực tiếp đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể và sức khỏe của cá nhân được pháp luật bảo vệ. Hành vi này không chỉ để lại hậu quả về thể chất mà còn ảnh hưởng nặng nề đến tinh thần, danh dự của nạn nhân, đồng thời gây mất trật tự, an toàn xã hội.
2. Cấu thành tội phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025). Cấu thành tội phạm gồm các dấu hiệu cơ bản sau:
- Chủ thể của tội phạm: Là người từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Chủ thể đặc biệt: lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc thuê người khác gây thương tích.
- Khách thể của tội phạm: Là quyền được bảo vệ sức khỏe, tính mạng của con người. Hành vi cố ý xâm phạm đến sức khỏe người khác thuộc phạm vi bảo vệ của pháp luật.
- Mặt khách quan của tội phạm: Hành vi cố ý dùng vũ lực, hung khí, vật liệu nổ, a-xít hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe. Có thể gây thương tích cho một người hoặc nhiều người, với tỷ lệ thương tích khác nhau, có thể kết hợp với các tình tiết tăng nặng (lợi dụng chức vụ, côn đồ, thuê gây thương tích, gây thương tích người đang thi hành công vụ).
- Mặt chủ quan của tội phạm: Cố ý trực tiếp: người thực hiện nhận thức hành vi của mình sẽ gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe. Cố ý gián tiếp: nhận thức hậu quả xảy ra nhưng vẫn thực hiện hành vi.
- Hậu quả pháp lý: Người phạm tội sẽ bị xử lý theo mức độ thương tích, số lượng nạn nhân và tình tiết tăng nặng quy định tại Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025).
3. Các khung hình phạt tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025) quy định cụ thể các mức xử lý hình sự đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe người khác, dựa trên tỷ lệ thương tích, số lượng nạn nhân và tình tiết tăng nặng.
a) Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: Áp dụng khi: thương tích từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc các trường hợp tăng nặng: dùng hung khí nguy hiểm, tấn công người yếu thế (trẻ em, phụ nữ có thai, người già, người ốm), lợi dụng chức vụ, có tổ chức, thuê gây thương tích, côn đồ, tấn công người đang thi hành công vụ. Ví dụ: A dùng dao tấn công B trong mâu thuẫn, khiến B bị trầy xước nặng, thương tích 15%.
b) Phạt tù từ 02 năm đến 06 năm: Áp dụng khi: thương tích 31% – 60%, hoặc gây thương tích 2 người trở lên với mức 11% – 30%, tái phạm hoặc phạm tội 2 lần trở lên, hoặc thương tích từ 11% – 30% nhưng có tình tiết tăng nặng. (C xô xát trong quán cà phê, gây thương tích cho D và E, mỗi người 20%, hoặc D bị 35% thương tích).
c) Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm: Áp dụng khi: thương tích 61% trở lên, hoặc gây thương tích 2 người trở lên với mức 31% – 60%, hoặc 31% – 60% nhưng có tình tiết tăng nặng. (F đánh G khiến G mất 65% khả năng vận động tay chân).
d) Phạt tù từ 07 năm đến 14 năm: Áp dụng khi: làm chết người, hoặc gây biến dạng vùng mặt 61% trở lên, hoặc thương tích cho 2 người trở lên từ 61%, hoặc 61% nhưng có tình tiết tăng nặng. (Như: H tấn công I bằng hung khí nguy hiểm, I tử vong; hoặc H gây thương tích làm biến dạng khuôn mặt J)
e) Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân: Áp dụng khi: làm chết 2 người trở lên, hoặc gây thương tích cho 2 người trở lên với tỷ lệ 61% trở lên nhưng thuộc các tình tiết tăng nặng. X dùng bom xăng tấn công 2 người trong vụ ẩu đả, khiến cả 2 tử vong.
Các khung hình phạt này giúp độc giả nhận diện mức độ nguy hiểm của hành vi, đồng thời thấy được cách pháp luật phân loại và xử lý tội danh này.
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền bất khả xâm phạm về sức khỏe, tính mạng của công dân mà còn đe dọa trật tự, an toàn xã hội. Việc nắm rõ các quy định pháp luật giúp mỗi cá nhân nhận thức rõ trách nhiệm pháp lý và quyền lợi của mình. Tuy nhiên, trên thực tế, các vụ án hình sự loại này thường có nhiều tình tiết phức tạp, khó xác định mức độ thương tích, nguyên nhân và lỗi của các bên. Do đó, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp được bảo vệ tối đa, việc tìm đến luật sư giỏi hình sự – người có chuyên môn sâu và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn trong tố tụng – là lựa chọn quan trọng và cần thiết.
