Chỉ một thông tin sai lệch cũng có thể lan truyền nhanh chóng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của người bị hại. Nhiều trường hợp nạn nhân rơi vào khủng hoảng tinh thần, mất công việc, thậm chí phải chịu thiệt hại về tài chính chỉ vì những lời vu khống. Cụ thể, Bộ luật Hình sự đã quy định rõ ràng về tội vu khống, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân và tổ chức.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ mức xử phạt, tình tiết tăng nặng hay quyền lợi của nạn nhân khi gặp phải hành vi này. Đó là lý do nhiều người tìm đến Hãng luật Anh Đào và Cộng sự, nơi các luật sư giỏi hình sự với kinh nghiệm nhiều năm sẽ tư vấn, hướng dẫn cách bảo vệ quyền lợi, đồng thời giúp khởi kiện dân sự hoặc xử lý hình sự đối với hành vi vu khống một cách hiệu quả.
1. Khái niệm tội vu khống
Theo Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025):
“…
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác;
b) Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
…”
Như vậy, tội vu khống là hành vi bịa đặt, loan truyền thông tin sai sự thật nhằm xúc phạm nhân phẩm, danh dự, uy tín hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Đây là hành vi nguy hiểm, xâm phạm trực tiếp đến quyền lợi của cá nhân và có thể bị xử lý hình sự tùy theo mức độ và hậu quả gây ra.
2. Phân loại hành vi vu khống và tình tiết tăng nặng
Theo Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025), tội vu khống được phân loại dựa trên mức độ và hậu quả:
- Hành vi cơ bản (Khoản 1 Điều 156): Bịa đặt hoặc loan truyền thông tin sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác. Bịa đặt người khác phạm tội và tố cáo họ trước cơ quan có thẩm quyền.
Mức phạt: tiền từ 10–50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 2 năm, hoặc tù 3 tháng – 1 năm. - Hành vi tăng nặng (Khoản 2 Điều 156): Có tổ chức; lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Đối với 02 người trở lên. Đối với ông, bà, cha, mẹ, người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh cho mình. Đối với người đang thi hành công vụ. Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội. Vu khống người khác phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Điểm g sửa đổi: “Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.”
Mức phạt: tù 1 – 3 năm. - Hành vi đặc biệt nghiêm trọng (Khoản 3 Điều 156): Vì động cơ đê hèn. Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên. Làm nạn nhân tự sát. Mức phạt: tù 3 – 7 năm.
- Hình phạt bổ sung (Khoản 4 Điều 156): Phạt tiền từ 10–50 triệu đồng. Cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 – 5 năm.
3. Lưu ý về tội vu khống
Khi tìm hiểu và xử lý tội vu khống theo Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025), cần lưu ý những điểm sau:
- Phân biệt rõ giữa vu khống và xúc phạm danh dự, nhân phẩm: Vu khống là bịa đặt hoặc tố cáo sai sự thật người khác phạm tội trước cơ quan có thẩm quyền. Xúc phạm danh dự, nhân phẩm là những lời nói, hành vi làm giảm uy tín hoặc xúc phạm người khác nhưng không tố cáo họ phạm tội.
- Có thể xử lý hình sự và dân sự song song: Bên cạnh việc xử lý hình sự, người bị hại hoàn toàn có quyền khởi kiện dân sự yêu cầu bồi thường thiệt hại về vật chất, tinh thần và yêu cầu cải chính thông tin.
- Tình tiết tăng nặng quan trọng: Vu khống có tổ chức, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị phạt nặng hơn. Sử dụng mạng xã hội, email, tin nhắn điện tử để lan truyền thông tin sai sự thật cũng được coi là tình tiết tăng nặng.
- Chứng cứ là yếu tố then chốt: Hình ảnh, video, bài đăng, tin nhắn, nhân chứng là cơ sở để chứng minh hành vi vu khống và mức độ thiệt hại.
- Tư vấn luật sư giỏi hình sự: Khi bị vu khống, việc nhờ đến luật sư giỏi hình sự giúp đánh giá vụ việc, xác định mức độ thiệt hại, chuẩn bị hồ sơ khởi kiện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp hiệu quả hơn.
- Tội vu khống là hành vi nguy hiểm, xâm phạm trực tiếp danh dự, nhân phẩm và quyền lợi hợp pháp của người khác. Pháp luật đã quy định chi tiết về mức xử phạt, tình tiết tăng nặng và quyền lợi của nạn nhân, bao gồm quyền khởi kiện dân sự để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Để bảo vệ quyền lợi một cách toàn diện và hiệu quả, đặc biệt trong những vụ án phức tạp hoặc có hậu quả nghiêm trọng, việc tìm đến luật sư giỏi hình sự là cần thiết. Các chuyên gia pháp lý không chỉ giúp tư vấn, xác minh chứng cứ mà còn đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị hại trước cơ quan tố tụng, đảm bảo công lý được thực thi.
