Trong quá trình sử dụng đất, đặc biệt là tại các khu vực đô thị đông dân hoặc những khu đất đã qua phân lô, nhu cầu sử dụng lối đi chung là điều thường xuyên xảy ra. Tuy nhiên, không ít người dân vẫn còn mơ hồ hoặc hiểu chưa đúng về quyền và nghĩa vụ của mình đối với lối đi chung, dẫn đến những tranh chấp pháp lý không đáng có. Chính vì vậy, việc nắm rõ quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai là vô cùng quan trọng. Bài viết dưới đây, do Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự biên soạn dưới góc nhìn của luật sư giỏi về lĩnh vực đất đai, sẽ giúp bạn hiểu rõ các quy định pháp lý về lối đi chung và cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
1. Khái niệm & cơ sở pháp lý quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
– Theo Luật Đất đai 2024, Điều 29 (quyền thửa đất liền kề): “Quyền đối với thửa đất liền kề bao gồm quyền về lối đi…”. Từ đây, pháp luật chính thức ghi nhận quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai, đặt nó ngang hàng với các quyền như cấp nước, thoát nước, lắp điện…
– Theo Bộ luật Dân sự 2015, Điều 254: Người chủ đất bị vây kín không có hoặc không đủ lối ra công cộng “có quyền yêu cầu…dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ”. Điều này củng cố thêm quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai, bảo vệ quyền lợi người sử dụng đất.
– Theo Luật Đất đai 2024, Điều 220 (tách/hợp thửa): Một trong các điều kiện bắt buộc khi tách thửa là phải “bảo đảm có lối đi; được kết nối với đường giao thông công cộng…”. Đây là minh chứng trực tiếp cho tính thực tiễn của quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai.
2. Các trường hợp phát sinh quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
– Lối đi công cộng, đất giao thông: Nếu phần đất thuộc quy hoạch đường bộ, thủy bộ hay công cộng, thì mọi chủ sử dụng đất đều có quyền tiếp cận công khai, không cần thỏa thuận hay đền bù – cơ sở đầu tiên của quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai.
– Thỏa thuận giữa các chủ sử dụng đất: Khi các bên tự nguyện dành phần đất để làm đường đi chung – có thể thỏa thuận vị trí, kích thước, đền bù (nếu có). Mọi nội dung này đều nằm trong quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai.
– Thực hiện theo quyền của người bị vây kín: Khi một thửa đất bị bao quanh, người bị ảnh hưởng có quyền yêu cầu “dành cho mình một lối đi hợp lý” trên đất liền kề – đây là một khía cạnh quan trọng của quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai.
– Lối đi chung khi tách thửa/hợp thửa: Luật yêu cầu phải “bảo đảm có lối đi” và kết nối với đường giao thông hiện hữu – thể hiện rõ trách nhiệm khi phát sinh thửa mới theo quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai.
3. Quyền và nghĩa vụ theo quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
📌 Quyền của chủ sử dụng lối đi chung
– Đi lại liên tục, không bị cản trở: Có quyền đi, vận chuyển hàng hóa đến thửa đất của mình.
– Yêu cầu giữ nguyên hiện trạng: Không bị xây rào, bít lối, thay đổi kích thước đã thỏa thuận.
– Yêu cầu bồi thường/đền bù: Khi quyền bị vi phạm, người sử dụng lối đi chung có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.
📌 Nghĩa vụ của chủ sử dụng lối đi chung
– Sử dụng lối đi một cách hợp lý, tiết kiệm và không làm ảnh hưởng đến quyền của người khác.
– Không gây phiền hà: Không đổ rác, dừng xe gây cản trở hoặc hư hỏng lối đi chung.
– Đóng góp bảo trì: Khi lối đi cần sửa chữa, người hưởng quyền phải cùng đóng góp theo thỏa thuận.
Việc tuân thủ các nội dung này là điều kiện tiên quyết để thực thi đúng quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai và hạn chế phát sinh tranh chấp.
4. Thủ tục xác lập & đăng ký theo quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
Để việc sử dụng lối đi chung có hiệu lực pháp lý, các bên nên lập văn bản thỏa thuận có công chứng hoặc xác nhận của cơ quan chức năng. Đây là hình thức phổ biến và hiệu quả để xác lập quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai một cách chính danh.
Ngoài ra, trong trường hợp chủ đất bị bao quanh, không có lối đi ra công cộng, có thể khởi kiện hoặc gửi yêu cầu hành chính tới UBND xã để được mở lối đi hợp lý theo quy định tại Điều 254 Bộ luật Dân sự và Điều 236 Luật Đất đai.
5. Giải quyết tranh chấp theo quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
Khi xảy ra tranh chấp, quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai hướng dẫn rõ ràng các bước giải quyết như sau:
– Hòa giải tự nguyện: Đây là bước đầu tiên, giúp các bên tự thương lượng để tránh kiện tụng.
– Hòa giải tại UBND cấp xã: Bắt buộc đối với các trường hợp liên quan đến quyền sử dụng đất có giấy chứng nhận.
– Giải quyết tại Tòa án: Khi hòa giải không thành, các bên có thể khởi kiện ra Tòa để yêu cầu công nhận quyền lối đi hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Các vụ tranh chấp thường bắt nguồn từ việc thay đổi hiện trạng, xây dựng trái phép, hoặc không tôn trọng thỏa thuận ban đầu. Vì vậy, việc áp dụng chính xác quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai sẽ góp phần giảm thiểu rủi ro và tránh tranh chấp kéo dài.
6. Lưu ý khi áp dụng quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai
– Trong hợp đồng mua bán, phân lô, tách thửa: Xác định rõ lối đi chung, thể hiện trên bản vẽ và sổ đỏ.
– Nếu tự nguyện bỏ ra phần đất chung, nên lập văn bản và đăng ký biến động.
– Mọi thỏa thuận về lối đi chung nên bằng văn bản công chứng, có xác nhận cơ quan nhà nước.
– Khi có dấu hiệu lấn chiếm, cần khởi đầu bằng lời mời hòa giải, sau đó mới đến UBND, Tòa án, và áp dụng biện pháp hành chính/phạt vi phạm nếu cần.
– Theo dõi Luật Đất đai 2024, các văn bản hướng dẫn chính thức để cập nhật quy phạm khi có sửa đổi.
Đặc biệt, việc thường xuyên cập nhật và tìm hiểu quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai sẽ giúp bạn phòng ngừa rủi ro pháp lý, sống an tâm và ổn định.
Quy định về lối đi chung trong Luật Đất đai không chỉ đơn thuần là một điều khoản pháp lý, mà còn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, quyền lợi của người dân. Việc hiểu và áp dụng đúng sẽ giúp bạn bảo vệ tài sản, duy trì sự hòa thuận với hàng xóm, và tránh các tranh chấp không đáng có.
Nếu bạn đang gặp khó khăn hoặc vướng mắc liên quan đến vấn đề này, đừng ngần ngại liên hệ với Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự – nơi tập hợp những Luật sư giỏi về lĩnh vực đất đai, sẵn sàng hỗ trợ bạn giải quyết mọi vấn đề pháp lý một cách hiệu quả và đúng luật.
Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:
📞 Hotline: 0932049492
📩 Email: gvndtb1992@gmail.com
🌐 Website: https://luatsu-saigon.com
