Bức cung có phải lúc nào cũng gắn liền với nhục hình, đánh đập hay tra tấn? Trên thực tế, nhiều vụ việc cho thấy người bị hỏi cung không hề bị dùng vũ lực, nhưng lại rơi vào trạng thái khủng hoảng tinh thần do bị đe dọa, gây áp lực, ép buộc phải khai theo ý chí của người tiến hành tố tụng. Vậy không dùng nhục hình nhưng gây áp lực tinh thần có bị coi là bức cung không theo quy định của Bộ luật hình sự? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ khái niệm bức cung, các dấu hiệu nhận diện hành vi ép cung bằng thủ đoạn tinh thần và căn cứ pháp lý giúp bạn hiểu đúng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
1. Bức cung là gì ?
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 374 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025), bức cung được hiểu như sau:
“…
Người nào trong hoạt động tố tụng mà sử dụng thủ đoạn trái pháp luật ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai ra thông tin liên quan đến vụ án, vụ việc, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
…”
Quy định này cho thấy, hành vi bức cung được xác định dựa trên việc sử dụng thủ đoạn trái pháp luật để ép buộc khai báo, không phụ thuộc vào việc có hay không sử dụng nhục hình.
2. Gây áp lực tinh thần trong hỏi cung là gì?
Gây áp lực tinh thần trong hỏi cung là việc người tiến hành tố tụng sử dụng các biện pháp tác động về tâm lý, tinh thần đối với người bị hỏi cung hoặc người bị lấy lời khai, nhằm làm suy giảm ý chí tự do, khiến họ buộc phải khai báo theo mong muốn của người hỏi cung. Các hành vi này không dùng vũ lực hay nhục hình, nhưng vẫn có thể tạo ra sự lo sợ, hoang mang, căng thẳng kéo dài, từ đó dẫn đến việc khai báo không xuất phát từ ý chí tự nguyện.
Trong thực tế, gây áp lực tinh thần thường thể hiện qua việc đe dọa hậu quả pháp lý nặng nề, ám chỉ bất lợi cho bản thân hoặc người thân, hỏi cung kéo dài bất thường, không cho nghỉ ngơi hợp lý, dùng lời nói mang tính xúc phạm, miệt thị hoặc tạo cảm giác bị cô lập. Nếu những biện pháp này mang tính trái pháp luật và nhằm ép buộc khai báo, thì đây có thể được xem là một thủ đoạn bức cung theo Điều 374 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025).
🌐Có thể xem thêm các dịch vụ pháp lý liên quan: Nếu bạn đang gặp vướng mắc cần hỗ trợ pháp lý ở các lĩnh vực khác, bạn có thể tham khảo hệ thống dịch vụ chuyên sâu của chúng tôi:
- Lĩnh vực Hôn nhân và Gia đình – Luật sư hôn nhân và Gia đình.
- Lĩnh vực Đất đai – Luật sư giỏi đất đai.
- Lĩnh vực Hình sự – Luật sư hình sự.
- Lĩnh vực Hành chính – Luật sư hành chính.
- Lĩnh vực lao động.
- Lĩnh vực Doanh nghiệp và Đầu tư
3. Không dùng nhục hình nhưng gây áp lực tinh thần có bị coi là bức cung không?
Câu trả lời là có thể bị coi là bức cung, nếu hành vi gây áp lực tinh thần thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu cấu thành tội bức cung theo Điều 374 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025).
“…
Điều 374. Tội bức cung
1. Người nào trong hoạt động tố tụng mà sử dụng thủ đoạn trái pháp luật ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai ra thông tin liên quan đến vụ án, vụ việc, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Phạm tội 02 lần trở lên;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Đối với người dưới 18 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
d) Dùng nhục hìnhhoặc đối xử tàn bạo, hạ nhục nhân phẩmngười bị lấy lời khai, người bị hỏi cung;
đ) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
e) Làm sai lệch kết quả khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử;
g) Ép buộc người bị lấy lời khai, người bị hỏi cung phải khai sai sự thật.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Làm người bị bức cung tự sát;
b) Dẫn đến bỏ lọt tội phạm ít nghiêm trọng hoặc tội phạm nghiêm trọng.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Làm người bị bức cung chết;
b) Dẫn đến làm oan người vô tội;
c) Dẫn đến bỏ lọt tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
…”
Bộ luật hình sự không giới hạn bức cung chỉ ở việc dùng nhục hình hay bạo lực thể chất, mà trọng tâm là việc sử dụng thủ đoạn trái pháp luật để ép buộc người bị hỏi cung hoặc người bị lấy lời khai phải khai báo.
Do đó, trong trường hợp người tiến hành tố tụng đe dọa, uy hiếp tinh thần, tạo áp lực tâm lý kéo dài, buộc người bị hỏi cung phải khai theo ý chí của mình, làm mất đi sự tự nguyện và khách quan của lời khai, thì hành vi này vẫn có thể được xác định là bức cung, dù không có dấu hiệu đánh đập hay tra tấn. Đặc biệt, nếu việc gây áp lực tinh thần dẫn đến khai sai sự thật, sai lệch kết quả điều tra hoặc làm oan người vô tội, thì người thực hiện hành vi bức cung sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt nghiêm khắc hơn.
