Không đăng ký kết hôn có được chia tài sản khi chia tay?

Trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều cặp đôi chọn sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn. Dù lựa chọn này xuất phát từ sự thuận tiện, quan điểm sống cá nhân hay các lý do khác nhau, nhưng khi mối quan hệ kết thúc, một vấn đề pháp lý nghiêm trọng thường phát sinh: tài sản có được chia không, nếu hai người chưa từng đăng ký kết hôn?

Câu hỏi này tưởng chừng đơn giản, nhưng thực tế lại rất dễ gây nhầm lẫn, bởi không có hôn nhân hợp pháp thì liệu có còn cơ sở để chia tài sản hay không? Bài viết dưới đây, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự sẽ phân tích toàn diện quy định pháp luật về “Không đăng ký kết hôn có được chia tài sản khi chia tay?”.

 1. Không đăng ký kết hôn có được coi là vợ chồng hợp pháp?

Căn cứ theo Điều 9 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, chỉ khi nam và nữ thực hiện việc đăng ký kết hôn tại cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì mới được coi là vợ chồng hợp pháp.

Nếu hai người sống chung mà không đăng ký kết hôn, thì:

• Không phát sinh các quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng theo luật;
• Không áp dụng chế độ tài sản chung của vợ chồng;
• Mối quan hệ tài sản được pháp luật coi như quan hệ dân sự thông thường, không phải quan hệ hôn nhân.

Do đó, sống chung không đăng ký kết hôn → không được tự động chia tài sản như ly hôn.

2. Pháp luật xử lý tài sản thế nào khi hai người không đăng ký kết hôn?

Theo Điều 16 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

“Quan hệ tài sản, nghĩa vụ giữa nam và nữ sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo quy định của Bộ luật Dân sự.”

 Nghĩa là gì?
Việc chia tài sản không theo nguyên tắc “tài sản chung chia đôi” như khi ly hôn, mà phải:

• Xác định đâu là tài sản chung (nếu có);
• Ai đóng góp bao nhiêu;
• Có thỏa thuận nào trước đó không?

Nếu có tài sản chung → được chia theo tỷ lệ đóng góp. Nếu tài sản đứng tên riêng của một bên → người kia phải chứng minh đã góp phần tạo lập thì mới được chia.

 3. Các trường hợp thường gặp khi chia tài sản không đăng ký kết hôn

▪️ Trường hợp 1: Tài sản đứng tên một người

• Dù sống chung, nếu căn nhà/xe/đất chỉ đứng tên một bên thì về pháp lý, người kia không có quyền đòi chia, trừ khi chứng minh đã cùng góp tiền hoặc công sức.

▪️ Trường hợp 2: Cùng đứng tên tài sản

• Nếu có hợp đồng mua bán/giấy tờ chứng minh cả hai cùng mua → được xem là tài sản chung.
• Chia theo tỷ lệ đóng góp (nếu có chứng cứ), hoặc chia đôi nếu không chứng minh được cụ thể.

▪️ Trường hợp 3: Có con chung

• Không đăng ký kết hôn nhưng có con chung → pháp luật vẫn công nhận quyền làm cha/mẹ.

   

• Tòa có thể giải quyết thêm vấn đề:
  ✅ Ai nuôi con?
  ✅ Cấp dưỡng bao nhiêu?

📌 Lưu ý: Con vẫn có quyền thừa kế tài sản từ cả cha và mẹ, dù cha mẹ không kết hôn.

 4. Những loại tài sản nào được chia?

Được chia nếu:

• Tài sản được tạo lập trong thời gian sống chung;
• Có sự đóng góp của cả hai người (tiền, công sức, thời gian);
• Không thuộc tài sản riêng (thừa kế, tặng cho riêng, sở hữu trước khi sống chung…).

Không được chia nếu:

• Tài sản hoàn toàn do một bên mua và sử dụng cá nhân;
  Người còn lại không chứng minh được đóng góp;

• Không có thỏa thuận gì về việc dùng tài sản chung.

5. Làm sao để chứng minh tài sản là tài sản chung?

Bạn cần chuẩn bị:

• Hóa đơn mua tài sản có tên hai người;
• Sao kê chuyển khoản, chứng từ góp tiền;
• Lời khai nhân chứng (bạn bè, hàng xóm, người thân);
• Hình ảnh, tin nhắn, tài liệu thể hiện việc cùng quản lý tài sản.

📌 Quan trọng: Nếu không có chứng cứ, tòa sẽ ưu tiên bên đứng tên tài sản!

7. Giải quyết tranh chấp tài sản ở đâu?

Vì không có hôn nhân hợp pháp nên không xử lý theo “ly hôn”, mà phải:

• Khởi kiện tranh chấp tài sản theo Bộ luật Dân sự;
• Gửi đơn đến Tòa án nhân dân nơi bị đơn cư trú;
• Phân loại: tranh chấp hợp đồng góp vốn, hợp đồng mượn tài sản, đòi lại tài sản góp chung…

Kết luận:

Pháp luật Việt Nam hiện hành tôn trọng sự lựa chọn không kết hôn, nhưng đồng thời cũng rất rõ ràng: nếu không có đăng ký kết hôn, bạn sẽ không được bảo vệ như một người vợ/chồng hợp pháp, tài sản chung sẽ không được chia theo nguyên tắc hôn nhân mà theo luật dân sự – nghĩa là ai chứng minh được thì người đó hưởng quyền. Trong nhiều vụ việc thực tế, người sống chung không đứng tên tài sản, không có chứng từ đóng góp, đã ra về tay trắng sau nhiều năm cùng nhau gầy dựng. Đó là những bài học đắt giá, không chỉ bằng tiền bạc, mà còn bằng sự tổn thương sâu sắc.

Vì vậy, lời khuyên chân thành là: nếu bạn lựa chọn sống chung mà không kết hôn, hãy chủ động bảo vệ mình bằng những cách hợp pháp – từ việc lập thỏa thuận tài sản, lưu giữ giấy tờ, đến việc tham khảo tư vấn pháp lý kịp thời. Một hành động nhỏ từ sớm có thể giúp bạn giữ lại những gì xứng đáng nếu một ngày mọi thứ không còn như bạn từng tin tưởng. Pháp luật không can thiệp vào tình yêu – nhưng luôn bảo vệ quyền lợi của người hiểu luật và biết hành động đúng lúc.

Với đội ngũ luật sư tư vấn đất đai, dân sự, doanh nghiệp giàu kinh nghiệm, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự cam kết đồng hành cùng quý khách trong từng bước tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai, tài sản, hợp đồng… cũng như hỗ trợ hỏi đáp pháp luật về nhà đất. Chúng tôi mang đến dịch vụ tư vấn tận tâm với chi phí hợp lý, bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp cho khách hàng.

Liên hệ ngay để được hỗ trợ:
Số điện thoại tư vấn: 0932049492
�� Email: gvndtb1992@gmail.com
�� Website: https://luatsu-saigon.com