Tranh chấp lối đi qua đất liền kề là vấn đề phổ biến, đặc biệt tại khu vực nông thôn nơi đất đai thường bị chia cắt qua nhiều thế hệ. Khi thửa đất không có lối ra đường công cộng, việc mở lối đi qua đất liền kề trở nên cần thiết nhưng dễ phát sinh mâu thuẫn. Trong bài viết này, Hãng Luật Anh Đào và Cộng Sự sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật mới nhất (2025) và cách giải quyết tranh chấp đúng luật, hiệu quả.
Lối đi qua đất liền kề là gì?
Thửa đất liền kề là phần đất có chung ranh giới hoặc tiếp giáp trực tiếp với thửa đất của người khác. Khi một thửa đất không có hoặc bị hạn chế lối đi, thì thửa đất liền kề sẽ là nơi có thể mở lối đi qua theo quy định pháp luật.
Theo Điều 29, Luật Đất đai năm 2024, người sử dụng đất có quyền yêu cầu lối đi hợp lý qua thửa đất liền kề khi không có lối ra hoặc lối đi hiện có không đủ điều kiện sử dụng. Quyền này bao gồm:
Quyền về lối đi
Quyền thoát nước, cấp nước
Quyền lắp đặt điện, viễn thông…
Người sử dụng đất liền kề có nghĩa vụ cho đi nhờ, nhưng cũng có thể yêu cầu bồi thường hợp lý tùy từng trường hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây tranh chấp lối đi qua đất liền kề
Thứ nhất, không có thỏa thuận rõ ràng giữa các bên: Việc sử dụng lối đi bằng “miệng” qua nhiều thế hệ mà không lập văn bản là nguyên nhân chính dẫn đến mâu thuẫn.
Thứ hai, chủ đất thay đổi: Người chủ mới không đồng ý cho tiếp tục sử dụng lối đi cũ của chủ trước, dẫn đến tranh chấp.
Thứ ba, xây dựng công trình lấn chiếm lối đi: Một số trường hợp tự ý xây tường rào, cổng hoặc nhà trên phần đất đang làm lối đi, gây cản trở cho hộ liền kề.
Thứ tư, không đăng ký quyền sử dụng lối đi: Dù đã có thỏa thuận nhưng không làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng lối đi theo quy định tại Điều 133 Luật Đất đai 2024, khiến lối đi không được pháp luật bảo vệ đầy đủ.
Cách giải quyết tranh chấp lối đi qua đất liền kề đúng pháp luật
Bước 1 – Thương lượng, hòa giải giữa các bên: Đây là bước đầu tiên và mang tính thiện chí. Hai bên nên trao đổi trực tiếp, lập biên bản thỏa thuận có chữ ký xác nhận. Có thể mời tổ trưởng dân phố, trưởng thôn làm người chứng kiến.
Bước 2 – Hòa giải tại UBND cấp xã: Nếu thương lượng không thành, người dân có thể gửi đơn yêu cầu hòa giải đến UBND cấp xã/phường nơi có đất. Cán bộ địa chính sẽ tiến hành xác minh, đo đạc và tổ chức phiên hòa giải với sự có mặt của hai bên.
Lưu ý: Hòa giải tại xã là bắt buộc trước khi khởi kiện ra Tòa trong tranh chấp quyền sử dụng đất.
Bước 3 – Khởi kiện tại Tòa án nhân dân: Nếu hòa giải không thành công, người dân có quyền khởi kiện tranh chấp lối đi qua đất liền kề tại TAND cấp huyện. Hồ sơ bao gồm: Đơn khởi kiện; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Biên bản hòa giải không thành; Bằng chứng (hình ảnh, nhân chứng…
Tòa án sẽ căn cứ theo Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai để phán quyết lối đi hợp lý, đảm bảo sinh hoạt cho hộ không có đường ra.
Bước 4 – Đăng ký quyền về lối đi (nếu có bản án hoặc thỏa thuận): Khi có quyết định của Tòa hoặc văn bản thỏa thuận hợp pháp, cần làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng lối đi tại Văn phòng đăng ký đất đai theo Điều 133 Luật Đất đai 2024.
Điều này giúp bảo vệ quyền lợi lâu dài và ngăn ngừa tranh chấp phát sinh trong tương lai.
Câu hỏi thường gặp
❓Có được tự ý mở lối đi trên đất người khác không?
Không, mọi hành vi tự ý mở lối đi qua đất người khác mà không có sự đồng ý hoặc quyết định của Tòa án là vi phạm pháp luật.
❓Khi nào được quyền yêu cầu lối đi hợp pháp?
Khi bạn không có lối ra hoặc lối đi bị cản trở không thể sử dụng hợp lý, có thể yêu cầu lối đi qua thửa đất liền kề gần nhất.
❓Lối đi bao nhiêu mét là hợp lý?
Pháp luật không quy định cụ thể chiều rộng, nhưng phải đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tế, không gây thiệt hại không cần thiết cho chủ đất liền kề.
❓Nếu đất bị chia cắt bởi người bán thì xử lý thế nào?
Bạn có thể yêu cầu bên bán đảm bảo lối đi, hoặc khởi kiện để yêu cầu xác lập quyền sử dụng lối đi theo đúng pháp luật.
Như vậy, tranh chấp lối đi qua đất liền kề là vấn đề pháp lý nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt và quyền sử dụng đất của người dân. Để giải quyết hiệu quả, người dân cần: Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo Điều 29 và Điều 133 Luật Đất đai 2024; Ưu tiên thương lượng, hòa giải, hạn chế kiện tụng; Nếu cần, nên nhờ luật sư tư vấn hoặc hỗ trợ pháp lý để bảo vệ quyền lợi đúng quy định.
📌 Bạn đang gặp khó khăn về tranh chấp đất đai hoặc lối đi liền kề?
Hãy liên hệ với Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự để được tư vấn và hỗ trợ đúng pháp luật.
Liên hệ Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự:
📞 Hotline: 0932 049 492
📧 Email: gvndtb1992@gmail.com
🏢 Địa chỉ: 18B Nam Quốc Cang, Phường Bến Thành, TP.HCM
