Trong cuộc sống, không ai mong muốn rơi vào tình huống bị tấn công hoặc xâm hại đến tính mạng, sức khỏe. Tuy nhiên, khi đối mặt với sự nguy hiểm bất ngờ, việc phản ứng lại để bảo vệ bản thân là bản năng tự nhiên. Vấn đề là: tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích? Đây là một câu hỏi không chỉ mang tính pháp lý, mà còn gắn liền với thực tiễn cuộc sống hằng ngày.
Với bề dày kinh nghiệm trong việc bảo vệ công dân trong các vụ việc hình sự, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự, cùng đội ngũ luật sư giỏi về hình sự, cho rằng hiểu rõ giới hạn của phòng vệ chính đáng là điều kiện tiên quyết để mỗi người dân có thể bảo vệ mình đúng pháp luật và không vướng vào vòng lao lý.
Phòng vệ chính đáng là gì?
Để biết tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích, cần hiểu rõ khái niệm phòng vệ chính đáng.
Theo Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025), Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Như vậy, phòng vệ chính đáng không phải là hành vi phạm tội. Người thực hiện hành vi phòng vệ chính đáng không phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, để được coi là phòng vệ chính đáng, hành vi chống trả phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có hành vi xâm phạm: Phải có hành vi xâm phạm hoặc đe dọa xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản hoặc các quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình hoặc của người khác, của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức.
- Tính chất của hành vi xâm phạm: Hành vi xâm phạm phải là hành vi trái pháp luật, đang diễn ra hoặc có nguy cơ xảy ra ngay tức khắc.
- Mục đích của hành vi chống trả: Mục đích của hành vi chống trả là để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm.
- Tính tương xứng của hành vi chống trả: Hành vi chống trả phải tương xứng với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi xâm phạm.
Thế nào là tương xứng?
Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhất để xác định hành vi tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích? Tuy nhiên, việc xác định tính tương xứng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao, hành vi chống trả được coi là tương xứng nếu:
- Không rõ ràng là quá đáng so với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi xâm phạm.
- Đã sử dụng mọi biện pháp khác nhưng không có hiệu quả.
- Trong tình thế cấp bách, không còn lựa chọn nào khác để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
- Không sử dụng phương tiện vượt quá mức cần thiết.
Ví dụ: Nếu bạn bị người khác tấn công bằng tay không, nhưng lại dùng dao đâm người đó trọng thương thì có thể bị xem là vượt quá giới hạn. Trường hợp này đã vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Các trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng là quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi xâm phạm. Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự. Những hành động vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng:
– Kẻ tấn công đã dừng lại, nhưng bạn vẫn tiếp tục đánh gây thương tích.
– Hành vi phản ứng gây thương tích nặng trong khi mối nguy hiểm không quá nghiêm trọng.
Ví dụ:
- Khi bị người khác dùng tay không tấn công, chỉ đe dọa đến sức khỏe, nhưng lại dùng dao đâm chết người đó.
- Khi người khác đã chấm dứt hành vi tấn công, nhưng vẫn tiếp tục truy đuổi, đánh đập gây thương tích.
Do đó, nếu bạn băn khoăn tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích? hãy luôn nhớ rằng hành vi của bạn cần được kiểm soát và chỉ nên sử dụng biện pháp cần thiết để vô hiệu hóa nguy cơ, chứ không phải để trả đũa.
Tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích?
Vậy, Tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích? Để không bị coi là phạm tội cố ý gây thương tích khi tự vệ, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Chỉ tự vệ khi thật sự bị đe dọa: Không phòng vệ “trước” khi có hành vi tấn công cụ thể.
Sử dụng các biện pháp tự vệ cần thiết và phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi xâm phạm.
Không tiếp tục tấn công khi hành vi xâm phạm đã chấm dứt.
Ưu tiên các biện pháp phòng thủ, tránh gây thương tích nghiêm trọng cho người tấn công.
Một số tình huống cụ thể
Bị tấn công bằng dao:
- Nếu có thể bỏ chạy, hãy cố gắng thoát khỏi nguy hiểm.
- Nếu không thể bỏ chạy, hãy sử dụng bất kỳ vật gì có thể để che chắn, đỡ đòn tấn công.
- Chỉ khi bị dồn vào thế đường cùng, không còn lựa chọn nào khác, mới được phép sử dụng vũ lực để tự vệ. Tuy nhiên, cần cố gắng khống chế đối phương, tránh gây thương tích nghiêm trọng.
Bị tấn công bằng tay không:
- Cố gắng tránh né, giữ khoảng cách an toàn.
- Sử dụng các kỹ năng tự vệ cơ bản để gạt đòn, khóa tay đối phương.
- Chỉ khi bị tấn công liên tục, gây nguy hiểm đến sức khỏe, mới được phép phản công. Tuy nhiên, cần dừng lại ngay khi đối phương đã bị khống chế.
Bảo vệ người thân:
- Khi người thân bị tấn công, bạn có quyền can thiệp để bảo vệ họ.
- Tuy nhiên, cần tuân thủ các nguyên tắc phòng vệ chính đáng như đối với trường hợp bảo vệ bản thân.
- Cần đặc biệt cẩn trọng để không gây thương tích cho người vô tội.
Lời khuyên pháp lý từ Luật sư giỏi về lĩnh vữ hình sự
Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự, với đội ngũ luật sư chuyên về hình sự, khuyến nghị:
- Luôn giữ bình tĩnh khi bị đe dọa.
- Hành động trên cơ sở tự vệ hợp lý, không cảm tính.
- Nếu có sự cố, nên lập tức trình báo công an để được bảo vệ pháp lý.
Nếu chẳng may bạn vướng vào một vụ việc có liên quan đến phòng vệ chính đáng, hãy liên hệ luật sư để được tư vấn, đánh giá tình huống và hỗ trợ kịp thời. Trong nhiều trường hợp, ranh giới giữa bảo vệ và vi phạm rất mong manh – sự can thiệp của luật sư ngay từ đầu là yếu tố giúp bạn tránh khỏi hậu quả pháp lý không đáng có.
Trong cuộc sống, việc bảo vệ bản thân là cần thiết. Nhưng để bảo vệ đúng pháp luật, bạn cần biết tự vệ như thế nào thì không bị xem là phạm tội cố ý gây thương tích? Hiểu luật, bình tĩnh và hành xử đúng mực là ba yếu tố giúp bạn vừa an toàn, vừa không vi phạm pháp luật.
Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý và hỗ trợ pháp lý cho công dân trong các vụ việc liên quan đến phòng vệ chính đáng. Hãy liên hệ với Luật sư giỏi về lĩnh vữ hình sự của chúng tôi để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất.
Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:
📞 Hotline: 0932049492
📩 Email: gvndtb1992@gmail.com
🌐 Website: https://luatsu-saigon.com/
