Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, các hệ thống thông tin vô tuyến điện đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống, từ lĩnh vực quốc phòng, an ninh đến viễn thông và hàng không. Tuy nhiên, không ít cá nhân, tổ chức đã cố ý sử dụng các thiết bị gây nhiễu, cản trở hoạt động bình thường của các hệ thống này, gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho xã hội. Theo Bộ luật Hình sự hành vi này có thể bị xử lý về tội cố ý gây nhiễu. Trong bài viết dưới đây, luật sư hình sự của Hãng luật Anh Đào và Cộng sự sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật về tội danh này, giúp bạn hiểu rõ các yếu tố cấu thành, mức hình phạt và hậu quả pháp lý có thể xảy ra khi vi phạm.
1. Căn cứ pháp lý về tội cố ý gây nhiễu
Hành vi cố ý gây nhiễu có hại, cản trở hoạt động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện, là một trong những tội danh được quy định cụ thể tại Điều 294 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025). Quy định này đặt ra nhằm bảo vệ an toàn thông tin, trật tự xã hội và an ninh quốc gia trong lĩnh vực viễn thông. Cụ thể, pháp luật quy định như sau:
“…
Điều 294. Tội cố ý gây nhiễu có hại
1. Người nào cố ý gây nhiễu có hại, cản trở hoạt động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Có tổ chức;
b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;
c) Tái phạm nguy hiểm.
…”
Từ quy định trên, có thể thấy tội cố ý gây nhiễu được xác định khi người phạm tội cố tình sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật để can thiệp trái phép, làm gián đoạn, rối loạn hoặc đình trệ hoạt động của hệ thống thông tin vô tuyến điện, gây hậu quả về vật chất hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động thông tin liên lạc.
2. Dấu hiệu pháp lý của tội cố ý gây nhiễu
Để xác định một người có phạm vào tội cố ý gây nhiễu hay không, cần xem xét đầy đủ các dấu hiệu pháp lý cấu thành tội phạm theo quy định tại Điều 294 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025). Cụ thể gồm các yếu tố sau:
- Chủ thể của tội phạm: Là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự, nhận thức được hành vi của mình có thể gây hậu quả nhưng vẫn cố tình thực hiện.
- Khách thể của tội phạm: Là trật tự quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực thông tin và truyền thông, đặc biệt là hoạt động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện – một yếu tố quan trọng đảm bảo an ninh, quốc phòng và trật tự xã hội.
- Mặt khách quan của tội phạm: Hành vi phạm tội thể hiện ở việc cố ý gây nhiễu có hại bằng cách dùng thiết bị, phương tiện kỹ thuật hoặc thủ đoạn khác để làm gián đoạn, cản trở, rối loạn hoạt động của hệ thống thông tin vô tuyến điện.
Hậu quả được xác định khi gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng trở lên, hoặc người phạm tội đã từng bị xử phạt hành chính hoặc kết án về hành vi này mà chưa được xóa án tích. - Mặt chủ quan của tội phạm: Người phạm tội thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, tức là nhận thức rõ hành vi gây nhiễu là trái pháp luật, thấy trước hậu quả có thể xảy ra nhưng vẫn mong muốn thực hiện để đạt được mục đích cá nhân hoặc lợi ích khác.
Như vậy, để cấu thành tội cố ý gây nhiễu, hành vi phải thỏa mãn đồng thời các dấu hiệu nêu trên. Việc xác định chính xác các yếu tố này có ý nghĩa quan trọng trong quá trình khởi tố, truy tố và xét xử tội phạm theo đúng quy định của Bộ luật Hình sự.
3. Mức hình phạt đối với tội cố ý gây nhiễu
Theo Điều 294 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025), người thực hiện hành vi cố ý gây nhiễu có hại, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện có thể bị xử lý với các khung hình phạt sau:
- Khung cơ bản: Người nào cố ý gây nhiễu có hại, cản trở hoạt động bình thường của hệ thống thông tin vô tuyến điện, gây thiệt hại từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này mà chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
- Khung tăng nặng: Trường hợp phạm tội có tổ chức, gây thiệt hại từ 500.000.000 đồng trở lên, hoặc tái phạm nguy hiểm, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Ngoài ra, tùy tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi, người phạm tội cố ý gây nhiễu còn có thể phải chịu các biện pháp bổ sung như: tịch thu phương tiện, thiết bị gây nhiễu, buộc bồi thường thiệt hại cho tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng theo quy định của pháp luật dân sự.
Như vậy, tội cố ý gây nhiễu được pháp luật quy định với mức hình phạt nghiêm khắc, nhằm bảo đảm an toàn cho hệ thống thông tin vô tuyến điện quốc gia, đồng thời răn đe và phòng ngừa các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này.
