Quyền im lặng khi làm việc với cơ quan điều tra – Hiểu đúng để tự bảo vệ mình
Trong quá trình điều tra hình sự, nhiều người chưa hiểu rõ rằng họ có quyền im lặng khi bị cơ quan điều tra lấy lời khai hoặc hỏi cung. Quyền này không chỉ là nguyên tắc pháp lý quốc tế, mà còn đã được thừa nhận trong pháp luật Việt Nam, nhằm bảo đảm quyền con người và nguyên tắc suy đoán vô tội. Việc hiểu và áp dụng quyền im lặng đúng cách sẽ giúp bạn tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
Bài viết dưới đây, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự sẽ phân tích toàn diện quy định pháp luật về “Quyền im lặng khi làm việc với cơ quan điều tra – Hiểu đúng để tự bảo vệ mình”.
1. Quyền im lặng là gì?
Quyền im lặng là quyền của người bị buộc tội, người bị tạm giữ, tạm giam hoặc thậm chí người bị triệu tập trong một số trường hợp, không buộc phải trả lời các câu hỏi có thể gây bất lợi cho bản thân.
Tại Việt Nam, mặc dù thuật ngữ “quyền im lặng” chưa được ghi nguyên văn trong luật, nhưng nội dung của quyền này đã được thể hiện trong các quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Ví dụ:
- Điều 60 BLTTHS 2015 quy định người bị buộc tội có quyền “Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.
- Điều 13 BLTTHS khẳng định nguyên tắc suy đoán vô tội – nghĩa là không ai bị coi là có tội cho đến khi có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật.
2. Cơ sở pháp lý của quyền im lặng
Một số quy định pháp luật liên quan:
- Điều 31 Hiến pháp 2013: Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
- Điều 60 BLTTHS 2015: Quyền trình bày hoặc không trình bày lời khai.
- Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) – mà Việt Nam là thành viên – quy định không ai bị buộc phải tự buộc tội mình.
-
Hãng luật Anh Đào và cộng sự
3. Khi nào có thể áp dụng quyền im lặng?
Quyền im lặng có thể áp dụng trong các tình huống sau:
- Khi bị bắt, tạm giữ hoặc tạm giam – bạn có quyền không khai báo cho đến khi có luật sư hoặc người bào chữa.
- Khi làm việc với cơ quan điều tra với tư cách người liên quan – nếu câu hỏi liên quan đến hành vi có thể khiến bạn bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bạn có quyền im lặng.
4. Khi bị hỏi cung với tư cách bị can/bị cáo
Quyền im lặng không có nghĩa là chống đối điều tra
Nhiều người lo ngại rằng im lặng sẽ bị coi là không hợp tác. Tuy nhiên, thực tế quyền im lặng là quyền hợp pháp và cơ quan điều tra không được ép buộc khai báo bằng bạo lực, đe dọa hay mớm cung.
Bạn có thể lựa chọn:
- Giữ im lặng cho đến khi có luật sư.
- Chỉ trả lời những câu hỏi không gây bất lợi cho mình.
- Đề nghị được ghi rõ trong biên bản là “từ chối trả lời theo quyền im lặng”.
5. Lợi ích của việc sử dụng quyền im lặng
- Tránh tự buộc tội: Nhiều người do áp lực tâm lý đã khai báo những điều bất lợi cho bản thân, dù chưa có đủ chứng cứ buộc tội.
- Tránh bị suy diễn sai lời khai: Một câu nói mơ hồ có thể bị diễn giải bất lợi.
- Tạo thời gian để chuẩn bị bào chữa: Im lặng giúp bạn có thời gian trao đổi với luật sư và đưa ra lời khai chính xác, nhất quán.
6. Hạn chế và lưu ý khi sử dụng quyền im lặng
- Quyền im lặng không miễn trừ nghĩa vụ hợp tác trong những trường hợp bắt buộc theo luật (ví dụ: cung cấp giấy tờ tùy thân, khai báo nhân thân cơ bản).
- Lạm dụng quyền im lặng để che giấu hành vi phạm tội của người khác có thể bị xử lý theo luật.
- Bạn nên thể hiện thái độ hợp tác, tôn trọng cơ quan điều tra, đồng thời kiên định với quyền của mình.
7. Lời khuyên của luật sư
- Luôn yêu cầu có luật sư khi làm việc với cơ quan điều tra nếu bạn bị buộc tội hoặc bị nghi ngờ liên quan đến tội phạm.
- Không ký bất cứ tài liệu nào nếu chưa hiểu rõ nội dung.
- Ghi nhớ quyền im lặng là quyền hợp pháp, không phải sự chống đối.
Quyền im lặng là lá chắn pháp lý quan trọng giúp bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự. Việc hiểu và áp dụng quyền này đúng cách sẽ giúp bạn tránh rủi ro bị buộc tội oan, đồng thời đảm bảo quá trình điều tra diễn ra minh bạch, công bằng.
Với đội ngũ luật sư tư vấn đất đai, dân sự, doanh nghiệp giàu kinh nghiệm, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự cam kết đồng hành cùng quý khách trong từng bước tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai, tài sản, hợp đồng… cũng như hỗ trợ hỏi đáp pháp luật về nhà đất. Chúng tôi mang đến dịch vụ tư vấn tận tâm với chi phí hợp lý, bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp cho khách hàng.
Liên hệ ngay để được hỗ trợ:
Số điện thoại tư vấn: 0932049492
�� Email: gvndtb1992@gmail.com
�� Website: https://luatsu-saigon.com
