Không ai mong muốn trở thành nạn nhân của sai lầm trong tố tụng hình sự. Thế nhưng, thực tế cho thấy vẫn còn những trường hợp công dân vô tội bị bắt giữ, xét xử và kết án oan. Những tổn thương về tinh thần, danh dự và vật chất mà họ phải gánh chịu là vô cùng lớn. Vậy người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường?
Với kinh nghiệm thực tiễn trong việc hỗ trợ người dân giải quyết các vụ việc hình sự, Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự, cùng đội ngũ luật sư giỏi trong nhiều lĩnh vực, cho rằng việc phổ biến kiến thức pháp lý về quyền của người bị oan sai là cực kỳ quan trọng để bảo vệ công lý và nhân phẩm con người.
Thế nào là bị oan sai?
Trước khi đi vào trả lời câu hỏi “người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường?”, cần hiểu rõ khái niệm “oan sai” dưới góc nhìn pháp lý.
Theo quy định của pháp luật, người bị oan sai là người bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử một cách trái pháp luật, dẫn đến việc họ bị tạm giữ, tạm giam, bị kết án và phải chịu các hình phạt hoặc biện pháp tư pháp không đúng với sự thật khách quan của vụ án.
Người bị oan sai có quyền gì?
Khi đã xác định được mình là nạn nhân của một sai lầm pháp lý, câu hỏi đầu tiên chính đáng đặt ra là: người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường?
Pháp luật Việt Nam hiện hành trao cho người bị oan sai nhiều quyền quan trọng:
- Quyền được minh oan: Điều 13 Bộ luật Tố tụng Hình sự (sửa đổi 2025): Cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải tiến hành các thủ tục để minh oan cho người bị oan sai, bao gồm việc công khai xin lỗi, cải chính thông tin sai lệch, phục hồi danh dự và các quyền lợi hợp pháp khác.
- Quyền được bồi thường thiệt hại: Điều 5 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước: Người bị oan sai có quyền yêu cầu Nhà nước bồi thường các thiệt hại về vật chất và tinh thần do hành vi trái pháp luật của cơ quan nhà nước gây ra.
- Quyền được khôi phục sức khỏe, danh dự, nhân phẩm: Nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ người bị oan sai khôi phục sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, ổn định cuộc sống.
- Quyền được thông báo về kết quả giải quyết: Người bị oan sai có quyền được thông báo về kết quả giải quyết vụ việc của mình, bao gồm cả kết quả minh oan và bồi thường thiệt hại.
- Quyền khiếu nại, tố cáo: Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết, người bị oan sai có quyền khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật.
Làm sao để được bồi thường?
Quyền là một chuyện, thực hiện quyền đó lại là hành trình đầy thách thức. Vậy, người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường? Câu trả lời nằm ở trình tự pháp lý rõ ràng được quy định tại Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017. Dưới đây là các bước cơ bản:
1. Xác định thiệt hại: Người bị oan sai cần xác định các thiệt hại về vật chất và tinh thần mà mình phải gánh chịu do hành vi trái pháp luật của cơ quan nhà nước gây ra. Các thiệt hại có thể bao gồm:
- Thiệt hại về thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút (được quy định chi tiết tại Điều 24).
- Thiệt hại về tài sản bị xâm phạm (được quy định chi tiết tại Điều 23).
- Chi phí hợp lý để khắc phục thiệt hại (được quy định chi tiết tại Điều 28).
- Thiệt hại về tinh thần do bị tổn thương về danh dự, nhân phẩm, uy tín (được quy định chi tiết tại Điều 27).
- Các thiệt hại khác theo quy định của pháp luật.
2. Thu thập chứng cứ: Để chứng minh thiệt hại, người bị oan sai cần thu thập các chứng cứ liên quan, như:
- Các văn bản tố tụng (lệnh bắt, quyết định khởi tố, bản án, quyết định…).
- Các giấy tờ chứng minh thu nhập (hợp đồng lao động, bảng lương…).
- Các hóa đơn, chứng từ chi phí.
- Các giấy tờ chứng minh tài sản bị xâm phạm.
- Lời khai của người làm chứng.
- Các tài liệu khác có liên quan.
3. Nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường: Người bị oan sai nộp hồ sơ yêu cầu bồi thường đến cơ quan có trách nhiệm bồi thường. Cơ quan có trách nhiệm bồi thường là cơ quan đã gây ra oan sai (Điều 40 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước).
Hồ sơ yêu cầu bồi thường bao gồm (Điều 41 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước):
- Đơn yêu cầu bồi thường.
- Bản sao các văn bản tố tụng liên quan.
- Các chứng cứ chứng minh thiệt hại.
- Các giấy tờ khác có liên quan.
4. Giải quyết yêu cầu bồi thường: Cơ quan có trách nhiệm bồi thường có trách nhiệm xem xét, giải quyết yêu cầu bồi thường trong thời hạn luật định (Điều 43 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước).
Trong quá trình giải quyết, cơ quan có trách nhiệm bồi thường có thể yêu cầu người yêu cầu bồi thường cung cấp thêm thông tin, tài liệu hoặc tiến hành xác minh, giám định để làm rõ các vấn đề liên quan.
Nếu yêu cầu bồi thường được chấp nhận, cơ quan có trách nhiệm bồi thường sẽ ra quyết định bồi thường và thực hiện việc bồi thường cho người bị oan sai (Điều 47 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước).
5. Khiếu nại, khởi kiện: Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết bồi thường của cơ quan có trách nhiệm bồi thường, người bị oan sai có quyền khiếu nại đến cơ quan cấp trên hoặc khởi kiện ra tòa án theo quy định của pháp luật (Điều 52 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước).
Mức bồi thường như thế nào?
Một trong những nội dung được quan tâm nhiều nhất khi bàn đến câu hỏi “người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường?” chính là mức bồi thường. Pháp luật hiện hành quy định rõ mức bồi thường phải tương xứng với thiệt hại thực tế.
Ví dụ:
- Thiệt hại tinh thần: Tùy vào số ngày mất tự do, mức bồi thường được tính bằng nhiều lần mức lương cơ sở.
- Thiệt hại vật chất: Bao gồm thu nhập bị mất, chi phí khám chữa bệnh, tài sản bị mất mát, giảm giá trị…
Đặc biệt, Điều 27 của Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước quy định chi tiết về các khoản tổn thất về tinh thần, đảm bảo người bị oan được phục hồi danh dự một cách công bằng.
Vai trò của Luật sư giỏi về lĩnh vữ hình sự
Trong hành trình chứng minh mình vô tội và yêu cầu được bồi thường, người bị oan không nên đơn độc. Các luật sư chuyên về hình sự sẽ là người đồng hành giúp bạn hiểu rõ người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường?, đồng thời hỗ trợ:
- Đánh giá tính pháp lý của vụ việc.
- Thu thập và củng cố chứng cứ.
- Soạn thảo hồ sơ yêu cầu bồi thường.
- Đại diện bạn làm việc với cơ quan nhà nước.
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bạn trước tòa án (nếu cần thiết).
Không ai đáng phải chịu đựng oan sai – nhưng nếu điều đó xảy ra, thì điều quan trọng nhất là bạn cần biết người bị oan sai có quyền gì? Làm sao để được bồi thường? Nhận thức rõ quyền của mình, hành động kịp thời và có sự hỗ trợ từ luật sư giỏi trong nhiều lĩnh vực chính là cách duy nhất để lấy lại danh dự, bù đắp thiệt hại và khẳng định sự thật.
Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự cam kết luôn đứng về phía người dân, bảo vệ công lý và hỗ trợ toàn diện trong hành trình đòi lại công bằng cho những người từng bị tổn thương vì sai lầm pháp lý. Hãy để luật pháp không chỉ là công cụ xét xử – mà là điểm tựa cho những số phận cần được phục hồi và tôn trọng.
Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:
📞 Hotline: 0932049492
📩 Email: gvndtb1992@gmail.com
🌐 Website: https://luatsu-saigon.com/
