Hành vi mua bán người, đặc biệt là trẻ em dưới 16 tuổi luôn luôn diễn ra hàng ngày trong đời sống xã hội. Việc mua bán người diễn ra dưới nhiều mục đích khác nhau và nhừ cách thức khác nhau. Trong bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập đến người dưới 16 tuổi theo quy định của pháp luật.
1/ Mua bán người dưới 16 tuổi là gì?
Mua bán trẻ sơ sinh là hành vi dùng tiền hoặc đồ có giá trị (vàng, đất, xe…) trao đổi trẻ em như một hàng hóa.
Theo khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP quy định Mua bán người dưới 16 tuổi là thực hiện một trong các hành vi sau đây:
“a) Chuyển giao người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
b) Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
c) Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
d) Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
đ) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi chuyển giao người theo hướng dẫn tại điểm a và điểm c khoản này”
Cụ thể, việc chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác là hành vi bị cấm, trừ khi vì mục đích nhân đạo. Hơn nữa, các hành vi bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động hoặc lấy bộ phận cơ thể của trẻ em cũng bị nghiêm cấm. Điều này, Luật đã cũng thể hiện việc nhấn mạnh tính chất vô nhân đạo của những hành vi này. Đặc biệt, việc tuyển mộ, vận chuyển, hoặc chứa chấp trẻ em để thực hiện các hành vi trên càng làm tăng tính nghiêm trọng của tội phạm này. Những quy định này không chỉ nhằm bảo vệ trẻ em mà còn thể hiện cam kết của xã hội trong việc ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm hại trẻ em.
2/ Pháp luật quy định về tội mua bán người dưới 16 tuổi?
Theo Điều 151 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 28 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định:
“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
a) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao, nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
b) Chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
c) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi quy định tại điểm a hoặc điểm b khoản này.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
b) Lợi dụng hoạt động cho, nhận con nuôi để phạm tội;
c) Đối với từ 02 người đến 05 người;
d) Đối với người mà mình có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng;
đ) Đưa nạn nhân ra khỏi biên giới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
e) Phạm tội 02 lần trở lên;
g) Vì động cơ đê hèn;
h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, nếu không thuộc trường hợp quy định tại điểm d khoản 3 Điều này.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
d) Đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
đ) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát;
e) Đối với 06 người trở lên;
g) Tái phạm nguy hiểm.
Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”.
Như vậy, mức phạt cao nhất đối với tội này là tù chung thân. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng, phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Theo Điều 151 của Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi bởi Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, pháp luật Việt Nam quy định nghiêm ngặt về tội mua bán trẻ sơ sinh. Người thực hiện các hành vi như chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ em dưới 16 tuổi để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác sẽ bị phạt tù từ 7 đến 12 năm, trừ khi mục đích là nhân đạo. Những hành vi bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, hoặc lấy bộ phận cơ thể của trẻ em cũng bị cấm hoàn toàn. Nếu phạm tội trong các trường hợp nghiêm trọng hơn, như lợi dụng chức vụ, phạm tội đối với từ 2 đến 5 người, hoặc gây thương tích nghiêm trọng cho nạn nhân, mức phạt có thể tăng lên từ 12 đến 20 năm. Mức phạt cao nhất cho tội này có thể lên đến tù chung thân, cùng với các hình phạt bổ sung như phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng, quản chế, cấm cư trú, hoặc cấm đảm nhiệm chức vụ trong thời gian nhất định. Những quy định này thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật trong việc bảo vệ trẻ em và ngăn chặn các hành vi xâm hại, nhấn mạnh rằng mua bán trẻ sơ sinh không chỉ là tội phạm mà còn là hành động xâm phạm nghiêm trọng đến quyền sống và sự phát triển của trẻ em.
