Việc bố mẹ tặng cho đất cho con khá phổ biến nhưng nhiều gia đình không rõ cần chuẩn bị giấy tờ gì để thủ tục hợp pháp. Nếu thiếu sót, hợp đồng có thể bị vô hiệu, ảnh hưởng đến quyền lợi. Bài viết dưới đây, với góc nhìn của luật sư đất đai tại Hãng luật Anh Đào và Cộng sự, sẽ chỉ rõ hồ sơ cần thiết và các bước thực hiện
1. Điều kiện để bố mẹ tặng cho đất cho con
Theo quy định tại Điều 457, Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 45 Luật Đất đai 2024, việc bố mẹ tặng cho đất cho con chỉ hợp pháp khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp (sổ đỏ/sổ hồng) đứng tên bố mẹ, trừ một số trường hợp đặc biệt như thừa kế hoặc dồn điền đổi thửa đất nông nghiệp.
- Đất không có tranh chấp, hoặc nếu có thì tranh chấp đã được giải quyết bằng bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án, Trọng tài hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên, phong tỏa hay áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để bảo đảm thi hành án dân sự.
- Đất còn trong thời hạn sử dụng theo Giấy chứng nhận.
- Bố mẹ đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước (trường hợp trước đó được chậm nộp hoặc ghi nợ thì phải thanh toán xong mới được tặng cho).
- Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất phải lập thành văn bản, được công chứng hoặc chứng thực theo quy định. Hợp đồng chỉ phát sinh hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký sang tên tại cơ quan đăng ký đất đai.
- Trường hợp tặng cho đất nông nghiệp: nếu con không trực tiếp sản xuất mà nhận vượt hạn mức đất trồng lúa thì phải thành lập tổ chức kinh tế và lập phương án sử dụng đất được UBND cấp huyện phê duyệt (trừ khi nhận theo hàng thừa kế).
- Không thuộc các trường hợp bị cấm nhận tặng cho: chẳng hạn, không được nhận đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng nếu không sinh sống trong khu vực đó; các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc một số đối tượng pháp luật không cho phép cũng không thể nhận tặng cho
Như vậy, muốn bố mẹ tặng cho đất cho con đúng quy định, gia đình cần kiểm tra kỹ tình trạng pháp lý của thửa đất, đảm bảo đủ điều kiện nêu trên và lập hợp đồng công chứng trước khi làm thủ tục sang tên.
2. Giấy tờ cần chuẩn bị khi tặng cho đất
Khi thực hiện thủ tục bố mẹ tặng cho đất cho con, việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ là bước quan trọng để đảm bảo hợp đồng tặng cho hợp pháp, tránh phát sinh tranh chấp. Theo Điều 457, Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, Điều 45 Luật Đất đai 2024 và hướng dẫn tại Nghị định 101/2024/NĐ-CP, hồ sơ bao gồm:
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ/sổ hồng) bản chính.
- Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất lập thành văn bản và được công chứng hoặc chứng thực theo quy định pháp luật.
- Giấy tờ nhân thân của các bên: Căn cước công dân/CMND/hộ chiếu của bố mẹ và con nhận tặng cho. Sổ hộ khẩu (nếu yêu cầu).
- Giấy tờ chứng minh quan hệ cha mẹ – con: Giấy khai sinh hoặc giấy chứng nhận con nuôi, quyết định công nhận nuôi con nuôi.
- Đơn đăng ký biến động đất đai (theo mẫu quy định tại Nghị định 101/2024/NĐ-CP).
- Tờ khai nghĩa vụ tài chính: lệ phí trước bạ, thuế thu nhập cá nhân (nếu có), theo quy định pháp luật.
- Văn bản đồng ý của các đồng sở hữu (nếu đất là tài sản chung hoặc có nhiều chủ sở hữu).
Hồ sơ có thể khác nhau tùy thuộc vào từng địa phương và tính chất của mảnh đất. Để đảm bảo đầy đủ, người thực hiện nên liên hệ Văn phòng đăng ký đất đai hoặc UBND cấp xã nơi có đất để được hướng dẫn cụ thể.
3. Thủ tục tặng cho quyền sử dụng đất từ bố mẹ sang con
Sau khi bố mẹ và con đã lập hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có công chứng hoặc chứng thực hợp lệ, bước quan trọng tiếp theo là thực hiện thủ tục đăng ký biến động quyền sử dụng đất để sang tên trên Giấy chứng nhận. Đây chính là thủ tục pháp luật quy định khi có thay đổi về chủ thể sử dụng đất.
Theo Điều 37 Nghị định 101/2024/ NĐ-CP,
Thứ nhất, về hồ sơ cần chuẩn bị: Người con (bên nhận tặng cho) phải nộp:
- Đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất theo Mẫu số 09/ĐK;
- Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất đã công chứng hoặc chứng thực;
- Bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
- Giấy tờ nhân thân của các bên (CMND/CCCD, hộ khẩu, giấy tờ chứng minh quan hệ bố mẹ – con để được miễn thuế, lệ phí theo quy định).
Thứ hai, về nơi nộp hồ sơ: Người con nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nơi có đất.
Thứ ba, về quy trình xử lý:
- Cơ quan tiếp nhận hồ sơ sẽ kiểm tra tính hợp lệ, cấp Giấy tiếp nhận và hẹn trả kết quả.
- Văn phòng đăng ký đất đai gửi thông tin sang cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính (lệ phí trước bạ, thuế TNCN – trường hợp tặng cho giữa bố mẹ và con được miễn).
- Sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính, Văn phòng đăng ký đất đai chỉnh lý, cập nhật vào hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới mang tên người con.
Thứ tư, về kết quả: Người con sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên mình, chính thức trở thành chủ sử dụng hợp pháp.
Như vậy, để trả lời câu hỏi “Bố mẹ tặng cho đất cho con cần giấy tờ gì?”, ngoài hợp đồng tặng cho có công chứng/chứng thực, gia đình phải chuẩn bị thêm đơn đăng ký biến động, sổ đỏ gốc, giấy tờ nhân thân, và giấy tờ chứng minh quan hệ để được miễn thuế.
Thủ tục bố mẹ tặng cho đất cho con tuy không quá phức tạp nhưng đòi hỏi chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và tuân thủ đúng quy định pháp luật để tránh hợp đồng vô hiệu hoặc sang tên bị từ chối. Nếu trong quá trình thực hiện, bạn gặp khó khăn về hồ sơ hay vướng mắc về thủ tục, hãy liên hệ ngay với luật sư đất đai để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ trọn gói, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho gia đình bạn.
