Khi Nhà nước thu hồi đất, nhiều người dân băn khoăn cây lâu năm bị thu hồi thì được bồi thường bao nhiêu tiền và tính theo cách nào. Thực tế, mức bồi thường phụ thuộc vào loại cây, tuổi cây và quy định cụ thể của từng địa phương. Để giúp người dân hiểu rõ quyền lợi của mình, luật sư đất đai tại Hãng luật Anh Đào và Cộng sự chia sẻ chi tiết quy định mới nhất về bồi thường cây lâu năm theo Luật Đất đai 2024 – đảm bảo người dân được bồi thường đúng, đủ và hợp pháp.
1. Căn cứ pháp lý về bồi thường cây lâu năm khi Nhà nước thu hồi đất
Căn cứ Điều 103 Luật Đất đai năm 2024 quy định:
“…
2. Đối với cây lâu năm, mức bồi thường được tính theo giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây.
Đối với cây lâu năm là loại cho thu hoạch nhiều lần mà đang trong thời kỳ thu hoạch thì mức bồi thường được tính bằng sản lượng vườn cây còn chưa thu hoạch tương ứng với số năm còn lại trong chu kỳ thu hoạch và đơn giá bồi thường.
…”
Bên cạnh đó, Điều 14a Nghị định số 88/2024/NĐ-CP (được bổ sung tại Nghị định số 226/2025/NĐ-CP) cũng hướng dẫn cụ thể:
“…
1. Trường hợp bồi thường đối với cây lâu năm là loại cho thu hoạch nhiều lần quy định tại khoản 2 Điều 103 Luật Đất đai mà không xác định được sản lượng vườn cây còn chưa thu hoạch tương ứng với số năm còn lại trong chu kỳ thu hoạch thì mức bồi thường được tính bằng giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây.
2. Trường hợp khi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét ban hành đơn giá bồi thường thiệt hại về cây trồng, vật nuôi quy định tại khoản 6 Điều 103 Luật Đất đai mà chưa có quy trình sản xuất cây trồng, vật nuôi được cấp có thẩm quyền ban hành thì căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương để ban hành.
…”
Như vậy, pháp luật hiện hành đã quy định rõ nguyên tắc bồi thường cây lâu năm khi Nhà nước thu hồi đất phải dựa trên giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây và đơn giá bồi thường do UBND cấp tỉnh ban hành, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân có đất bị thu hồi.
2. Cách tính tiền bồi thường đối với cây lâu năm
Theo Điều 103 Luật Đất đai năm 2024, mức bồi thường đối với cây lâu năm được xác định dựa trên giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây tại thời điểm Nhà nước thu hồi đất. Việc tính toán cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành đơn giá bồi thường phù hợp với giá thị trường và điều kiện thực tế địa phương.
Trường hợp cây lâu năm cho thu hoạch nhiều lần (như cà phê, hồ tiêu, cây ăn trái lâu năm, cao su…) và đang trong thời kỳ thu hoạch, thì tiền bồi thường được tính bằng:
- Mức bồi thường = Sản lượng vườn cây chưa thu hoạch × Số năm còn lại trong chu kỳ thu hoạch × Đơn giá bồi thường do UBND cấp tỉnh quy định. (Khoản 2 Điều 103)
Nếu không xác định được chính xác sản lượng còn lại hoặc chu kỳ thu hoạch, thì theo Điều 14a Nghị định 88/2024/NĐ-CP (bổ sung bởi Nghị định 226/2025/NĐ-CP), mức bồi thường được tính theo giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây do cơ quan chuyên môn thẩm định.
Như vậy, việc tính tiền bồi thường cây lâu năm khi thu hồi đất phải dựa trên thực tế sinh trưởng, năng suất, tuổi cây và giá thị trường tại địa phương, bảo đảm người dân được bồi thường đúng, đủ và công bằng theo quy định pháp luật.
3. Cơ quan ban hành và thẩm quyền xác định mức bồi thường
Theo khoản 6 Điều 103 của Luật Đất đai năm 2024 thì:
“…
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành đơn giá bồi thường thiệt hại về cây trồng, vật nuôi theo quy trình sản xuất do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc do địa phương ban hành theo quy định của pháp luật; đơn giá bồi thường thiệt hại về cây trồng, vật nuôi quy định tại Điều này bảo đảm phù hợp với giá thị trường và phải xem xét điều chỉnh khi có biến động để làm căn cứ tính bồi thường khi thu hồi đất.
…”
Ngoài ra, tại Khoản 2 Điều 29 Nghị định 88/2024/NĐ CP (và sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 226/2025/NĐ CP) cũng quy định trách nhiệm của các cấp:
“…
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo tổ chức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Nghị định này.
…”
Như vậy, cơ quan có thẩm quyền chính trong việc ban hành đơn giá bồi thường cây trồng, vật nuôi và thực hiện việc bồi thường khi thu hồi đất là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh — với điều kiện phải tuân thủ quy trình sản xuất cây trồng, vật nuôi hoặc điều kiện thực tế địa phương.
Việc Nhà nước thu hồi đất luôn ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân, đặc biệt khi trên đất có cây lâu năm có giá trị kinh tế cao. Hiểu đúng quy định về mức bồi thường cây lâu năm giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp và tránh bị thiệt thòi trong quá trình giải phóng mặt bằng. Nếu bạn đang gặp vướng mắc trong việc xác định giá trị bồi thường hoặc cần hỗ trợ hồ sơ pháp lý, hãy liên hệ luật sư đất đai của Hãng luật Anh Đào và Cộng sự để được tư vấn chi tiết, đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình theo đúng quy định pháp luật.
