Hành vi cắt điện trái pháp luật không chỉ gây bức xúc trong dư luận mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về trách nhiệm hình sự. Khi việc cắt điện dẫn đến thiệt hại về sức khỏe, tính mạng hoặc tài sản, người có trách nhiệm hoàn toàn có thể bị truy cứu trước pháp luật.
Trong những tình huống như vậy, sự tư vấn của luật sư hình sự sẽ giúp người dân, doanh nghiệp nắm rõ quyền lợi của mình, hiểu rõ quy định Bộ luật Hình sự và có phương án bảo vệ tốt nhất khi quyền lợi hợp pháp bị xâm hại.
1. Khái niệm và căn cứ pháp lý cắt điện trái pháp luật
Hành vi cắt điện trái pháp luật được hiểu là việc người có trách nhiệm tự ý đóng điện, cắt điện, từ chối cung cấp điện không đúng quy định hoặc cố tình trì hoãn việc xử lý sự cố điện, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội và trong nhiều trường hợp có thể bị xử lý hình sự.
Căn cứ pháp lý được quy định tại Khoản 1 Điều 199 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025):
“…
1. Người nào có trách nhiệm mà đóng điện, cắt điện, từ chối cung cấp điện trái quy định của pháp luật hoặc trì hoãn việc xử lý sự cố điện không có lý do chính đáng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
d) Đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
…”
Như vậy, pháp luật đã có quy định rõ ràng để xử lý hành vi cắt điện trái pháp luật, bảo đảm trật tự an toàn xã hội và quyền lợi của người sử dụng điện.
2. Trường hợp bị xử lý hình sự khi cắt điện trái pháp luật
Không phải mọi hành vi cắt điện trái pháp luật đều bị xử lý hình sự, nhưng nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng thì người thực hiện sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Cụ thể, khi việc cắt điện làm chết người, gây thương tích nặng cho nhiều người, gây thiệt hại lớn về tài sản hoặc người vi phạm đã từng bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính nhưng vẫn tái phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức hình phạt có thể từ phạt tiền, cải tạo không giam giữ cho đến phạt tù nhiều năm tùy thuộc mức độ hậu quả.
Điều này cho thấy hành vi cắt điện trái pháp luật không chỉ là vi phạm hành chính thông thường mà trong những trường hợp đặc biệt còn có thể trở thành tội phạm. Do đó, những cá nhân, tổ chức có trách nhiệm trong việc cung ứng điện cần tuân thủ đúng quy định pháp luật để tránh rủi ro pháp lý.
3. Phân biệt với trường hợp chỉ xử lý hành chính
Trong nhiều trường hợp, hành vi cắt điện trái pháp luật chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì người thực hiện sẽ chỉ bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật về điện lực, ví dụ như phạt tiền, buộc khôi phục cung cấp điện hoặc bồi thường thiệt hại cho người sử dụng điện. Đây là những vi phạm ở mức độ nhẹ, chưa đến mức bị coi là tội phạm.
Tuy nhiên, nếu hành vi cắt điện dẫn đến thiệt hại lớn về sức khỏe, tính mạng hoặc tài sản thì trách nhiệm sẽ chuyển sang xử lý hình sự với mức phạt tù nghiêm khắc hơn. Trong thực tế, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người dân có thể tìm đến luật sư hành chính khi muốn khiếu nại, khởi kiện quyết định xử phạt hành chính hoặc yêu cầu bồi thường; đồng thời, khi vụ việc có dấu hiệu tội phạm, vai trò của luật sư hình sự sẽ đặc biệt quan trọng nhằm tư vấn, đại diện bảo vệ quyền lợi trước cơ quan tiến hành tố tụng.
