Khi nhắc đến công tác quản lý đất đai, nhiều người thường chỉ quan tâm đến bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phía sau quá trình xây dựng và thẩm định giá đất có sự tham gia quan trọng của tổ chức tư vấn xác định giá đất. Đây là những tổ chức có chức năng chuyên môn, chịu trách nhiệm hỗ trợ Nhà nước và người dân trong việc đưa ra mức giá đất khách quan, minh bạch, đúng quy định. Các luật sư đất đai cũng khẳng định rằng, hiểu đúng vai trò và nghĩa vụ của tổ chức này sẽ giúp hạn chế rủi ro pháp lý, đặc biệt trong các tranh chấp liên quan đến giá đất hay bồi thường giải phóng mặt bằng.
1. Khái niệm tổ chức tư vấn xác định giá đất
Theo Khoản 3 Điều 162 Luật Đất đai 2024, tổ chức chỉ được hoạt động tư vấn xác định giá đất khi đáp ứng đủ các điều kiện luật định. Cụ thể, quy định:
“…
3.Tổ chức được hoạt động tư vấn xác định giá đất khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Tổ chức có đăng ký hoạt động kinh doanh dịch vụ xác định giá đất hoặc kinh doanh dịch vụ thẩm định giá; đơn vị sự nghiệp công lập có chức năng kinh doanh dịch vụ xác định giá đất hoặc kinh doanh dịch vụ thẩm định giá;
b) Có ít nhất 03 định giá viên đủ điều kiện hành nghề tư vấn xác định giá đất hoặc 03 thẩm định viên về giá theo quy định của Chính phủ.
…”
Như vậy, có thể hiểu tổ chức tư vấn xác định giá đất là đơn vị chuyên môn được pháp luật công nhận, có quyền cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất cho Nhà nước, doanh nghiệp và cá nhân. Vai trò của tổ chức này không chỉ giúp việc định giá đất được khách quan, minh bạch, mà còn bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan trong các giao dịch và quản lý đất đai.
2. Điều kiện để tổ chức được hoạt động tư vấn xác định giá đất
Để được phép cung cấp dịch vụ tư vấn giá đất, một tổ chức phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện nhất định. Trước hết, tổ chức đó cần đăng ký ngành nghề kinh doanh hợp pháp liên quan đến dịch vụ xác định giá đất hoặc thẩm định giá. Bên cạnh đó, đơn vị phải có đội ngũ nhân sự chuyên môn, tối thiểu ba định giá viên hoặc thẩm định viên về giá đủ điều kiện hành nghề. Đây là những yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo năng lực chuyên môn, tính minh bạch và sự độc lập trong hoạt động tư vấn, đồng thời hạn chế tình trạng định giá thiếu cơ sở hoặc phục vụ lợi ích riêng.
3. Quyền của tổ chức tư vấn xác định giá đất
Theo Khoản 1 Điều 162 Luật Đất đai 2024, tổ chức tư vấn xác định giá đất được pháp luật trao những quyền cơ bản nhằm đảm bảo hoạt động chuyên môn hiệu quả, cụ thể:
“…
1. Tổ chức tư vấn xác định giá đất có các quyền sau đây:
a) Được cung cấp dịch vụ tư vấn xác định giá đất;
b) Được yêu cầu bên thuê tư vấn, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu để phục vụ xác định giá đất theo quy định của pháp luật;
c) Quyền khác theo quy định của pháp luật.
…”
Như vậy, tổ chức tư vấn xác định giá đất có quyền hợp pháp trong việc cung cấp dịch vụ tư vấn cho Nhà nước, doanh nghiệp và cá nhân. Đồng thời, họ có thể yêu cầu các bên liên quan cung cấp đầy đủ hồ sơ, dữ liệu cần thiết để bảo đảm kết quả định giá khách quan và chính xác. Ngoài ra, pháp luật còn mở rộng cho phép tổ chức này được hưởng các quyền khác theo quy định, tạo điều kiện linh hoạt để thực hiện tốt vai trò trong quản lý đất đai.
4. Nghĩa vụ của tổ chức tư vấn xác định giá đất
Một tổ chức tư vấn xác định giá đất khi hoạt động phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ pháp lý sau:
- Tuân thủ quy định pháp luật: Thực hiện đúng nguyên tắc, căn cứ, phương pháp và quy trình định giá đất.
- Bảo đảm tính độc lập, khách quan, trung thực: Không bị chi phối bởi lợi ích cá nhân hoặc tổ chức, đảm bảo giá trị đưa ra phản ánh sát thực tế.
- Tuân thủ đạo đức nghề nghiệp: Đội ngũ định giá viên phải làm việc chuyên nghiệp, giữ uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp.
- Chịu trách nhiệm về kết quả tư vấn: Tổ chức phải đứng ra bảo đảm và giải trình khi kết quả tư vấn xác định giá đất có sai sót.
- Báo cáo và chịu sự kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền: Thực hiện nghĩa vụ báo cáo, cung cấp hồ sơ khi được yêu cầu; sẵn sàng tham gia thanh tra, kiểm tra.
- Lưu trữ đầy đủ hồ sơ, tài liệu: Bảo quản kết quả tư vấn giá đất để phục vụ đối chiếu, kiểm chứng khi cần.
- Tham gia Hội đồng thẩm định giá đất khi được yêu cầu: Cử đại diện tham gia vào quá trình thẩm định bảng giá đất hoặc giá đất cụ thể do Nhà nước tổ chức.
Nhờ những nghĩa vụ này, tổ chức tư vấn xác định giá đất không chỉ nâng cao uy tín mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, công bằng trong công tác quản lý và sử dụng đất đai.
5. Vai trò của tổ chức tư vấn xác định giá đất trong quản lý đất đai
Trong hệ thống quản lý đất đai, tổ chức tư vấn xác định giá đất giữ vị trí quan trọng với nhiều vai trò thiết thực:
- Hỗ trợ Nhà nước xây dựng bảng giá đất và giá đất cụ thể: Giúp cơ quan quản lý có cơ sở khoa học, khách quan để ban hành quyết định đúng đắn.
- Đảm bảo tính minh bạch trong thị trường bất động sản: Kết quả tư vấn độc lập giúp hạn chế tình trạng thổi giá, ép giá, góp phần ổn định thị trường.
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp: Khi có bồi thường, chuyển nhượng hay góp vốn bằng quyền sử dụng đất, giá đất được xác định công bằng hơn.
- Ngăn ngừa thất thoát ngân sách Nhà nước: Định giá đất chính xác giúp Nhà nước thu đúng, thu đủ khi giao đất, cho thuê đất hoặc đấu giá quyền sử dụng đất.
- Tăng cường tính chuyên nghiệp trong công tác quản lý đất đai: Với đội ngũ định giá viên chuyên môn, tổ chức tư vấn giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động định giá.
Có thể nói, tổ chức tư vấn xác định giá đất là “cầu nối” quan trọng giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, góp phần tạo nên sự công bằng, minh bạch và phát triển bền vững trong lĩnh vực đất đai.
6. Khi nào cần thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất?
Trong thực tế, không phải lúc nào cá nhân hay doanh nghiệp cũng cần đến dịch vụ tư vấn giá đất, nhưng có một số trường hợp đặc biệt việc thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất là rất cần thiết:
- Khi chuyển nhượng, tặng cho hoặc góp vốn bằng quyền sử dụng đất: việc định giá chính xác sẽ giúp các bên thỏa thuận công bằng, tránh tranh chấp sau này.
- Khi Nhà nước thu hồi đất để bồi thường, giải phóng mặt bằng: tổ chức tư vấn sẽ đưa ra mức giá tham chiếu minh bạch, giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
- Khi đấu giá, đấu thầu dự án có sử dụng đất: cần một mức giá đất cụ thể, được định giá khách quan làm cơ sở cho các quyết định đầu tư.
- Khi doanh nghiệp cần thẩm định giá đất phục vụ vay vốn, huy động tài chính: định giá đất độc lập là căn cứ để ngân hàng và đối tác tin cậy.
Theo chia sẻ từ luật sư đất đai của Hãng luật Anh Đào và Cộng sự, trong các trường hợp trên, việc thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất không chỉ giúp đảm bảo tính minh bạch và đúng pháp luật, mà còn là cơ sở pháp lý vững chắc nếu phát sinh tranh chấp. Với sự đồng hành của luật sư và đơn vị tư vấn chuyên môn, khách hàng sẽ yên tâm hơn trong mọi giao dịch và thủ tục liên quan đến đất đai.
