Tình trạng buôn bán pháo nổ trái phép thường xuyên diễn ra, đặc biệt cao điểm vào dịp Tết. Không ít người do thiếu hiểu biết đã vướng vòng lao lý chỉ vì vận chuyển hoặc mua bán vài chục ký pháo. Vậy buôn bán pháo nổ bao nhiêu kg thì bị coi là phạm tội hình sự? Bài viết dưới đây, với sự phân tích từ luật sư hình sự của Hãng luật Anh Đào và Cộng sự, sẽ giúp bạn nắm rõ các mốc khối lượng pháo nổ theo quy định tại Bộ luật Hình sự để phòng tránh rủi ro pháp lý.
1. Cơ sở pháp lý về buôn bán pháo nổ theo Bộ luật Hình sự
Hành vi sản xuất, buôn bán pháo nổ được điều chỉnh trực tiếp tại Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025). Điều luật này quy định rõ các mốc khối lượng pháo nổ để xác định trách nhiệm hình sự và khung hình phạt.
“…
Sản xuất, buôn bán pháo nổ từ 06 kilôgam đến dưới 40 kilôgam thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Sản xuất, buôn bán pháo nổ từ 40 kilôgam đến dưới 120 kilôgam thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Sản xuất, buôn bán pháo nổ 120 kilôgam trở lên thì bị phạt tù từ 08 năm đến 15 năm.
…”
Như vậy, pháp luật quy định rất chi tiết theo từng ngưỡng khối lượng pháo nổ. Người dân chỉ cần buôn bán, tàng trữ hoặc vận chuyển từ 06kg pháo nổ trở lên đã có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Mốc khối lượng pháo nổ bị xử lý hình sự
Theo Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025) việc xác định hành vi buôn bán pháo nổ có cấu thành tội phạm hay không phụ thuộc chủ yếu vào khối lượng pháo nổ bị sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán. Các mốc cụ thể như sau:
- Từ 06kg đến dưới 40kg pháo nổ: Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
- Từ 40kg đến dưới 120kg pháo nổ: Khung hình phạt nặng hơn, với mức tù từ 05 năm đến 10 năm.
- Từ 120kg pháo nổ trở lên: Đây là khung hình phạt cao nhất, người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 08 năm đến 15 năm.
Như vậy, chỉ cần buôn bán từ 06kg pháo nổ trở lên, cá nhân hay tổ chức đều có thể bị khởi tố hình sự. Trường hợp dưới 06kg nhưng đã từng bị xử phạt hành chính hoặc có tiền án liên quan, người vi phạm vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 Điều 190.
3. Trường hợp dưới 6kg pháo nổ
Pháp luật không chỉ xử lý hình sự với những vụ việc có số lượng pháo nổ lớn, mà ngay cả khi buôn bán dưới 6kg pháo nổ, người vi phạm vẫn có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp nhất định.
- Nếu lần đầu vi phạm, số lượng pháo nổ dưới 6kg, thông thường sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP (mức phạt có thể từ 5 triệu đến 10 triệu đồng, kèm tịch thu tang vật).
- Nếu người vi phạm đã từng bị xử phạt hành chính về hành vi buôn bán, vận chuyển pháo nổ hoặc đã từng bị kết án về tội danh này, chưa được xóa án tích mà tái phạm, thì hành vi dù chỉ dưới 6kg pháo nổ cũng đủ yếu tố cấu thành tội sản xuất, buôn bán hàng cấm theo điểm e khoản 1 Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025).
Điều này cho thấy, pháp luật quy định rất chặt chẽ, nhằm ngăn chặn hành vi tái phạm và răn đe những trường hợp coi thường pháp luật. Vì vậy, không thể cho rằng “chỉ vài ký pháo nổ thì không sao”, bởi trong nhiều tình huống vẫn bị khởi tố hình sự và chịu án tù.
4. Trách nhiệm của pháp nhân thương mại
Không chỉ cá nhân, mà pháp nhân thương mại (doanh nghiệp, công ty, tổ chức kinh doanh) cũng phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có hành vi sản xuất, buôn bán pháo nổ trái phép. Điều 190 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025) quy định các mức xử phạt cụ thể đối với pháp nhân như sau:
- Trường hợp phạm tội thuộc khoản 1 Điều 190 (ví dụ buôn bán từ 06kg đến dưới 40kg pháo nổ): Pháp nhân thương mại có thể bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng.
- Trường hợp phạm tội thuộc khoản 2 Điều 190 (ví dụ buôn bán từ 40kg đến dưới 120kg pháo nổ hoặc có tổ chức): Mức phạt tiền từ 3 tỷ đồng đến 6 tỷ đồng.
- Trường hợp phạm tội thuộc khoản 3 Điều 190 (ví dụ buôn bán từ 120kg pháo nổ trở lên): Mức phạt tiền từ 6 tỷ đồng đến 9 tỷ đồng, hoặc có thể bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm.
- Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng theo Điều 79 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2025) pháp nhân còn có thể bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Ngoài ra, pháp nhân thương mại vi phạm còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung như: cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 đến 03 năm.
Điều này cho thấy pháp luật không chỉ xử lý cá nhân, mà còn đặt trách nhiệm nặng nề lên các tổ chức, doanh nghiệp khi tham gia vào việc buôn bán pháo nổ, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng quy mô kinh doanh để tiêu thụ hàng cấm.
Tóm lại, hành vi buôn bán pháo nổ dù với số lượng nhỏ hay lớn đều tiềm ẩn nguy cơ bị xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật hình sự. Để tránh rủi ro pháp lý, mỗi cá nhân và doanh nghiệp cần tuyệt đối tuân thủ quy định, không tham gia sản xuất, vận chuyển hay tiêu thụ pháo nổ trái phép. Trong trường hợp chẳng may vướng vào vòng tố tụng, việc tìm đến luật sư hình sự giàu kinh nghiệm sẽ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp và có định hướng xử lý phù hợp nhất.
