Đào móng làm nhà, hàng xóm bị sập nhà – Ai chịu trách nhiệm?
Trong quá trình xây dựng nhà ở, việc đào móng công trình là bước quan trọng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý – đặc biệt là khi gây ảnh hưởng đến nhà liền kề như sụt lún, nứt nẻ, thậm chí sập nhà. Nhưng vấn đề xử lý hậu quả như thế nào vẫn là điều gây tranh cãi dù pháp luật đã có quy định rõ ràng về việc đền bù thiệt hại. Rất nhiều người rơi vào tình cảnh tranh chấp nhưng không có giấy tờ rõ ràng, dẫn đến khó khăn trong việc đòi bồi thường hoặc chứng minh lỗi. Khi gặp những tình huống phức tạp như vậy, việc tư vấn làm đơn yêu cầu bồi thường, hay tìm luật sư giỏi về đất đai để bảo vệ quyền lợi là điều vô cùng cần thiết. Mời các bạn đọc tham khảo bài viết “Đào móng làm nhà, hàng xóm bị sập nhà – Ai chịu trách nhiệm?” của Công ty TNHH Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự.
Quy định pháp luật về xây dựng và trách nhiệm bồi thường
Việc các cá nhân, tổ chức tôn trọng quy tắc xây dựng là một trong những nghĩa vụ đối với chủ sở hữu tài sản theo quy định Điều 174 của Bộ Luật Dân sự 2015.
“Điều 174. Nghĩa vụ tôn trọng quy tắc xây dựng
Khi xây dựng công trình, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản phải tuân theo pháp luật về xây dựng, bảo đảm an toàn, không được xây vượt quá độ cao, khoảng cách mà pháp luật về xây dựng quy định và không được xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người có quyền khác đối với tài sản là bất động sản liền kề và xung quanh.”
Theo quy định tại Điều 605 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác phải bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác đó gây thiệt hại cho người khác.
Bên cạnh đó, cũng cần xác định thêm việc có lỗi của bên thi công hay không, nếu có thì phải liên đới bồi thường. Như vậy, cần xác định nguyên nhân khiến nhà bị sụt lở là do bên thi công nhà mới hay do chính ngôi nhà đã cũ và tự sụp đổ.
Xử phạt hành chính khi đào móng làm nhà gây sập nhà hàng xóm
Theo Khoản 5 Điều 16 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP về xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công công xây dựng công trình vi phạm quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng gây lún, nứt hoặc hư hỏng công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình lân cận hoặc gây sụp đổ hoặc có nguy cơ gây sụp đổ công trình lân cận nhưng không gây thiệt hại về sức khỏe, tính mạng của người khác thì sẽ bị xử phạt hành chính tùy theo loại nhà ở, mức phạt tiền từ 30.000.000 – 100.000.000 đồng.
“Xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình vi phạm quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng gây lún, nứt hoặc hư hỏng công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình lân cận hoặc gây sụp đổ hoặc có nguy cơ gây sụp đổ công trình lân cận nhưng không gây thiệt hại về sức khỏe, tính mạng của người khác như sau:
a) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ;
b) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử – văn hóa hoặc công trình xây dựng khác;
c) Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng.”
Trách nhiệm của chủ đầu tư và nhà thầu thi công
Theo quy định tại Điều 45- Giải quyết sự cố công trình xây dựng quy định tại Nghị định số 06/2021/NĐ-CP, khi xảy ra sự cố, chủ đầu tư và nhà thầu thi công xây dựng công trình có trách nhiệm thực hiện các biện pháp kịp thời để tìm kiếm, cứu hộ, bảo đảm an toàn cho người và tài sản, hạn chế và ngăn ngừa các nguy hiểm có thể tiếp tục xảy ra; tổ chức bảo vệ hiện trường sự cố.
Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân các cấp chỉ đạo, hỗ trợ các bên có liên quan tổ chức lực lượng tìm kiếm cứu nạn, bảo vệ hiện trường sự cố và thực hiện các công việc cần thiết khác trong quá trình giải quyết sự cố.
Tổ chức, cá nhân gây ra sự cố có trách nhiệm bồi thường thiệt hại và chi phí cho việc khắc phục sự cố tùy theo tính chất, mức độ và phạm vi ảnh hưởng của sự cố.
“Điều 605. Bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác gây ra
Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý, sử dụng nhà cửa, công trình xây dựng khác phải bồi thường thiệt hại do nhà cửa, công trình xây dựng khác đó gây thiệt hại cho người khác.
Khi người thi công có lỗi trong việc để nhà cửa, công trình xây dựng khác gây thiệt hại thì phải liên đới bồi thường”
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Ngoài ra, nếu có thiệt hại về người thì người gây ra hậu quả còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 295 về tội vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở những nơi đông người, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 12 năm tùy theo mức độ thiệt hại hoặc truy cứu về tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 298 Bộ luật hình sự 2015 về tội vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Sửa đổi bởi Khoản 100 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), được hợp nhất tại Văn bản hợp nhất số 11/VBHN-VPQH năm 2025, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 15 năm.
Lời khuyên của luật sư đất đai
Để tránh rủi ro, người dân cần:
- Thu thập chứng cứ (ảnh, video, biên bản).
- Báo ngay cho chính quyền địa phương khi phát sinh thiệt hại.
- Liên hệ luật sư chuyên tranh chấp đất đai để được tư vấn, đặc biệt trong trường hợp tranh chấp đất không có giấy tờ.
Như vậy, việc xác định trách nhiệm bồi thường khi xảy ra thiệt hại do xây dựng là điều được pháp luật quy định rõ ràng. Tuy nhiên, để xử lý hiệu quả, người dân cần chủ động thu thập chứng cứ, làm việc với chính quyền địa phương và nếu cần thiết, hãy nhờ đến luật sư chuyên giải quyết tranh chấp đất đai, đặc biệt trong các trường hợp tranh chấp đất không có giấy tờ. Ngoài ra, nếu bạn đang cần tư vấn lập di chúc, tư vấn làm hồ sơ khiếu nại liên quan đến xây dựng, hãy liên hệ sớm để được hướng dẫn đúng quy trình, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Trên đây là những chia sẻ về quy định pháp luật liên quan đến hành vi đào móng nhà gây ảnh hưởng đến công trình liền kề, quyền và nghĩa vụ của các bên khi xây dựng nhà ở cũng như trách nhiệm pháp lý phát sinh. Nếu các bạn muốn hiểu sâu hơn về vấn đề này hoặc các vấn đề pháp lý khác có liên quan, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi để được Luật sư Trần Trọng Hòa – chuyên gia trong lĩnh vực đất đai, dân sự – tư vấn chuyên sâu và cụ thể hơn. Xin chân thành cảm ơn!
Nếu bạn đang cần hỗ trợ về bồi thường thiệt hại khi xây dựng nhà, hoặc tư vấn lập di chúc, hồ sơ khiếu nại xây dựng, hãy liên hệ sớm để được hướng dẫn quy trình đúng pháp luật.
📞 Liên hệ Luật sư Trần Trọng Hòa – chuyên gia đất đai, dân sự
Công ty TNHH Hãng Luật Anh Đào và Cộng sự
Số điện thoại tư vấn: 0932.049.492
- Email: gvndtb1992@gmail.com
