Việc sử dụng ngôn ngữ không chỉ là vấn đề thủ tục mà còn liên quan mật thiết đến quyền tiếp cận công lý của công dân, đặc biệt là đối với người dân tộc thiểu số. Vậy người tham gia tố tụng có được phép sử dụng tiếng nói và chữ viết của dân tộc mình trong quá trình xét xử hay không? Luật Tố tụng hành chính đã có những quy định rất cụ thể về vấn đề này đảm bảo sự bình đẳng và công bằng trong hoạt động tư pháp.
Trong bài viết dưới đây, Luật sư chuyên về hành chính sẽ cùng bạn phân tích rõ quyền sử dụng ngôn ngữ trong tố tụng hành chính theo quy định pháp luật hiện hành, từ đó giúp người dân – đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số – hiểu và tự tin bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trước Tòa án.
1. Quy định ngôn ngữ trong Tố tụng hành chính
Theo quy định tại Điều 21 Luật Tố tụng hành chính 2015, nguyên tắc sử dụng ngôn ngữ trong quá trình xét xử hành chính được quy định như sau:
“Tiếng nói và chữ viết dùng trong tố tụng hành chính là tiếng Việt…”
Đây là nguyên tắc bắt buộc thể hiện sự thống nhất trong hoạt động tố tụng trên toàn quốc. Tuy nhiên, pháp luật cũng mở rộng quyền tiếp cận công lý cho người dân tộc thiểu số bằng một cơ chế bảo đảm linh hoạt và nhân văn cụ thể:
“…Người tham gia tố tụng hành chính có quyền dùng tiếng nói và chữ viết của dân tộc mình trường hợp này phải có người phiên dịch…”
Như vậy, có nghĩa là người dân tộc thiểu số không nói được tiếng Việt hoàn chỉnh vẫn có quyền tham gia phiên tòa và sử dụng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình, miễn là có người phiên dịch được bố trí để đảm bảo hiểu đúng và đủ nội dung tố tụng.
2. Quyền của người dân tộc thiểu số dùng tiếng nói – chữ viết của dân tộc mình
Theo Khoản 3 Điều 5 Hiến pháp 2013 quy định rõ:
“Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình.”
Và Điều 42 Hiến pháp 2013 tiếp tục khẳng định:
“Công dân có quyền xác định dân tộc của mình, sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, lựa chọn ngôn ngữ giao tiếp”. Đây là những nguyên tắc mang tính nền tảng, không chỉ bảo vệ quyền văn hóa, dân tộc, mà còn đảm bảo quyền cá nhân trong quá trình thực thi pháp luật. Tức là, ngôn ngữ không thể là rào cảng khi người dân tộc tham gia vào các thủ tục tố tụng hành chính.
Cụ thể, dựa trên tinh thần của Hiến pháp 2013, Luật Tố tụng hành chính 2015 đã thể hiện:
- Một là, tôn trọng sự đa dạng văn hóa – ngôn ngữ trong hệ thống tư pháp;
- Hai là, đàm bảo công bằng, vì việc không sử dụng tiếng mẹ đẻ có thể dẫn đến hiểu sai nội dung vụ án, mất quyền trình bày hoặc tự bảo vệ;
- Ba là, trách nhiệm của Tòa án là phải bảo đảm có phiên dịch, nếu người tham gia tố tụng có yêu cầu sử dụng tiếng dân tộc.
Quyền ngôn ngữ là quyền không thể hạn chế tùy tiện, ngôn ngữ là phương tiện thể hiện ý chí. Trong tố tụng hành chính, nơi mà người dân có thể khiếu kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan nhà nước, việc hiểu và trình bày đúng ý chí bằng tiếng mẹ đẻ là điều đặc biệt quan trọng. Nếu không được đảm bảo điều này, người dân có thể: không trình bày đúng, đủ nguyện vọng; Không hiểu rõ quyền và nghĩa vụ; gặp bất lợi trong quá trình xét xử. Do đó, quyền dùng tiếng dân tộc trong tố tụng hành chính không chỉ là quyền được tôn trọng bản sắc, mà còn là bảo đảm công lý.
3. Ý nghĩa của quyền dùng tiếng dân tộc trong tố tụng hành chính
Quyền sử dụng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình trong tố tụng hành chính là một trong những quyền cơ bản, thể hiện tính nhân văn và công bằng của pháp luật Việt Nam. Quyền này giúp đảm bảo người tham gia tố tụng – đặc biệt là người dân tộc thiểu số – có thể hiểu rõ nội dung vụ việc, quy trình tố tụng và tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình một cách đầy đủ, chính xác. Việc cho phép dùng tiếng mẹ đẻ còn góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời thể hiện sự bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt dân tộc, ngôn ngữ hay trình độ. Thực hiện tốt quyền này cũng góp phần tăng cường lòng tin của nhân dân vào cơ quan tư pháp và xây dựng nền tư pháp thân thiện, gần dân, vì dân.
4. Luật sư tư vấn chuyên sâu về hành chính tại TP. HCM
Hiểu rõ những khó khăn pháp lý mà cá nhân và tổ chức thường gặp phải khi làm việc với cơ quan nhà nước, đặc biệt trong các thủ tục hành chính hoặc tranh chấp với quyết định hành chính, chúng tôi luôn nỗ lực hỗ trợ tối đa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng.
Luật sư Trần Trọng Hòa, người trực tiếp điều hành và xây dựng chiến lược pháp lý cho từng vụ việc, là một trong những luật sư hàng đầu tại TP.HCM trong lĩnh vực hành chính. Luật sư Hòa đã xử lý thành công nhiều vụ khiếu kiện hành chính phức tạp, đặc biệt liên quan đến thu hồi đất, cấp phép, xử phạt hành chính – với tỷ lệ thắng kiện ấn tượng.
Đội ngũ luật sư và chuyên viên pháp lý của chúng tôi đều có chuyên môn vững chắc, được đào tạo chuyên sâu và có hơn 15 năm kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực hành chính và tố tụng hành chính.
Chúng tôi làm việc theo nhóm chuyên trách cho từng vụ việc, đảm bảo khai thác toàn diện mọi khía cạnh pháp lý để đem lại lợi ích cao nhất cho khách hàng.
Mỗi hồ sơ hành chính đều được xử lý theo quy trình chuyên nghiệp, chặt chẽ, nhằm phát hiện và tận dụng những điểm pháp lý then chốt có lợi cho thân chủ.
Dịch vụ pháp lý của chúng tôi được xây dựng trên 5 tiêu chí cốt lõi: Đạo đức – Trí tuệ – Minh bạch – Thân thiện – Linh hoạt.
Luật sư luôn làm việc với sự tận tâm tuyệt đối, đặt mình vào vị trí của khách hàng để đưa ra giải pháp công bằng, hợp lý và quyết liệt nhất nhằm đạt kết quả tốt nhất trong quá trình khiếu nại, khởi kiện hoặc đàm phán với cơ quan nhà nước.
Cam kết hoàn lại phí dịch vụ nếu kết quả vụ việc không có lợi cho khách hàng, thể hiện rõ trách nhiệm và sự đồng hành lâu dài của chúng tôi với thân chủ.
Liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ kịp thời trong các vụ việc hành chính tại TP.HCM:
📞 Hotline: 0932 049 492
📧 Email: gvndtb1992@gmail.com
🏢 Địa chỉ: 18B Nam Quốc Cang, Phường Bến Thành, TP.HCM
