1. Cơ sở pháp lý và các yếu tố cấu thành tội phạm:
Pháp luật Việt Nam hiện hành quy định về tội sản xuất, buôn bán hàng giả tại các điều 192, 193, 194 và 195 của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Cụ thể:
Điều 192:Tội sản xuất, buôn bán hàng giả.
Điều 193:Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm.
Điều 194:Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh.
Điều 195:Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi.
Để cấu thành các tội trên, cần xác định các yếu tố sau:
Chủ thể: Cá nhân hoặc pháp nhân thương mại có năng lực trách nhiệm hình sự.
Khách thể: Trật tự quản lý kinh tế, quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Hành vi khách quan: Sản xuất, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hàng giả với số lượng, giá trị hoặc gây hậu quả theo quy định.
Lỗi: Lỗi cố ý trực tiếp (biết rõ là hàng giả nhưng vẫn thực hiện hành vi).
Phân loại hàng giả theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP:
Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định chi tiết về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, giúp phân loại hàng giả:
Hàng hóa có giá trị sử dụng, công dụng không đúng với nguồn gốc bản chất tự nhiên, tên gọi của hàng hóa.
Hàng hóa không có giá trị sử dụng, công dụng hoặc có giá trị sử dụng, công dụng không đúng so với giá trị sử dụng, công dụng đã công bố hoặc đăng ký.
Hàng hóa có nhãn hoặc bao bì ghi sai lệch về nguồn gốc, xuất xứ, nhà sản xuất.
Hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
2. Thực trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái hiện nay:
Tình hình hàng giả, hàng nhái tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp với nhiều hình thức tinh vi, khó kiểm soát.
Hàng giả trên các sàn thương mại điện tử: Các sàn TMĐT như Shopee, Lazada, Tiki… là mảnh đất màu mỡ cho hàng giả, hàng nhái, do việc kiểm soát nguồn gốc sản phẩm còn lỏng lẻo. Ví dụ: Vụ việc phát hiện hàng loạt sản phẩm mỹ phẩm giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ được bày bán công khai trên Shopee.
Hàng giả nhãn mác nổi tiếng: Các mặt hàng thời trang, đồ điện tử, mỹ phẩm… thường bị làm giả nhãn mác các thương hiệu lớn như Adidas, Nike, Chanel, Samsung, Apple… Ví dụ: Các vụ triệt phá các xưởng sản xuất quần áo, giày dép giả nhãn mác Adidas, Nike ở TP.HCM và các tỉnh lân cận.
Hàng giả thực phẩm, dược phẩm: Đây là loại hàng giả nguy hiểm nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Ví dụ: Các vụ sản xuất thực phẩm chức năng giả, thuốc giả, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi: Các đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả sử dụng công nghệ cao để làm giả tem, nhãn mác, bao bì, gây khó khăn cho việc phát hiện. Chúng cũng thường xuyên thay đổi địa điểm sản xuất, sử dụng các kênh phân phối phức tạp để tránh bị phát hiện.
3. Giải pháp và kiến nghị
Để đấu tranh hiệu quả với vấn nạn hàng giả, hàng nhái, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Hoàn thiện pháp luật:
Nâng cao mức phạt đối với các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, đảm bảo tính răn đe.
Bổ sung các quy định về trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử trong việc kiểm soát hàng giả.
Tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tăng cường kiểm tra, kiểm soát:
Tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, đặc biệt là các chợ đầu mối, trung tâm thương mại, các sàn TMĐT.
Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng (quản lý thị trường, công an, hải quan…).
Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra, kiểm soát hàng giả.
Nâng cao nhận thức người tiêu dùng:
Tuyên truyền, giáo dục người tiêu dùng về tác hại của hàng giả, cách nhận biết hàng thật, hàng giả.
Khuyến khích người tiêu dùng tố giác các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.
Trách nhiệm của doanh nghiệp:
Doanh nghiệp cần chủ động bảo vệ thương hiệu của mình bằng cách đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp…
Phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, xử lý hàng giả.
Hợp tác quốc tế:
Tăng cường hợp tác với các nước, tổ chức quốc tế trong việc trao đổi thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ kỹ thuật trong đấu tranh chống hàng giả.
Tội sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội. Việc hoàn thiện pháp luật, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, nâng cao nhận thức người tiêu dùng, trách nhiệm của doanh nghiệp và hợp tác quốc tế là những giải pháp quan trọng để đẩy lùi vấn nạn này, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh. Trên đây là những chia sẻ về quy định pháp luật liên quan đến vấn đề hàng giả, hàng nhái của chúng tôi, nếu các bạn muốn hiểu sâu hơn về vấn đề này hoặc các vấn đề khác có liên quan, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn cụ thể. Xin chân thành cảm ơn!
CÔNG TY TNHH HÃNG LUẬT ANH ĐÀO VÀ CỘNG SỰ
Hotline: 0932.049.492
Email: gvndtb1992@gmail.com
